امروزه بسياري از اختلافات، چالش ها و مشاجراتي که طعم زندگي را به کام زن و شوهرها و فرزندان شان تلخ مي کند،از نداشتن الگويي کامل براي اداره صحيح خانواده نشأت مي گيرد. بهترين اسوه و راهنما را قرآن کريم در اين زمينه به ما معرفي مي کند: «لقد کان لکم في رسول ا… اسوه حسنه؛ قطعا براي شما در [روش و رفتار] به رسول خداسرمشقي نيکو است.(سوره احزاب، آيه 21)» پيامبر اکرم(ص) که کامل ترين نسخه انسانيت در عالم هستي است از هر لحاظ براي تمام انسان ها ، الگو و اسوه محسوب مي شود.
در ادامه اين مطلب، فرازهايي از سيره خانوادگي رسول خدا (ص) و حضرت خديجه(س) بازگو شده است.
حضرت محمد(ص) الگوي برتر همسرداري
سيره پيامبر اسلام(ص) نشان مي دهد که شيوه همسرداري و اخلاق خانوادگي نزد ايشان از اهميت ويژه اي برخوردار بوده است. در ادامه ، گوشه اي از اصول اخلاق خانوادگي و همسرداري پيامبر(ص) را بررسي خواهيم کرد.
کمک به همسر در کارهاي خانه
پيامبر(ص) در ميان خانواده اش با مهرباني، عطوفت، حلم و تواضع رفتار مي کرد. هيچ فردي از آن حضرت در خانواده اش خوش اخلاق تر نبود.
هريک از اعضاي خانواده اش که ايشان را صدا مي زد، در پاسخ با کمال نشاط و خوشرويي مي فرمود: لبيک. (سنن النبي، ج 1، ص 5) پيامبر اکرم(ص) در منزل، گوشت خرد مي کرد. بز، گوسفند و شتر را مي دوشيد. لباس خود را وصله مي کرد. به همراه اهل خانه گندم را آسياب کرده و خمير مي ساخت. خانه خويش را نظافت مي کرد. لوازم زندگي را به دوش کشيده و از بازار به منزل مي برد.
خريدن هديه براي اهل خانه
کارشناسان امور تربيت و خانواده بر اين باورند که هديه دادن به همسر، تاثير فراواني بر تحکيم روابط خانواده دارد؛ زيرا هديه نوعي اظهار محبت و اثبات صداقت در زندگي مشترک است. گذشته از آن، هديه مصداق بارز سپاس گزاري است. پيامبر(ص) در اين زمينه اين جملات را فرموده‌اند: «هديه کينه را مي برد»، «هديه محبت و دوستي به همراه دارد و ارتباط طرفين را تقويت مي کند» و «هديه، در بسته را باز مي کند».
رسول گرامي اسلام(ص) در کلام زيبايي فرمود: «هرکس وارد بازار شود و هديه اي بخرد و آن را براي خانواده خود ببرد، پاداش او همانند کسي است که براي گروهي نيازمند صدقه اي ببرد و بايد در دادن هديه از دختران شروع کند.»(امالي صدوق، ص 57)
خشم فقط در برابر ظالم
عصبانيت و بدخلقي درخانواده، سمي مهلک براي روابط زن و شوهر است که گاهي عوارض ناشي از آن هرگز جبران نمي شود.
پيامبر(ص) درباره مفاسد خشم و غضب فرمود: «خشم، ايمان را فاسد مي کند همچنان که سرکه عسل را از بين مي برد.» مهرورزي و حسن خلق آن حضرت در خانواده و اجتماع چنان درخشان است که دوست و دشمن را به تحير واداشته است؛ اما مهم ترين نکته آموختني از سيره نبي مکرم اسلام(ص) اين است که آن وجود باعظمت با اين حال، همواره دعا مي کرد:«اللهم حسن خلقي؛ خدايا! اخلاقم را زيبا گردان!» و «اللهم جنبني منکرات الاخلاق؛ پروردگارا مرا از اخلاق زشت دور بگردان!»
دنيا و ناملايمات آن هرگز پيامبر را به خشم نمي آورد و چون حقي پايمال مي شد از هيچ چيز پروا نداشت، تا آن که حق را ياري کند. آن حضرت با آن همه عظمت و بزرگي، علاوه بر اين که در منزل کار مي کرد و به نگهداري و پرستاري از کودکان مي پرداخت، اما در مسائل شخصي عصباني نمي شد و فقط براي خدا و در برابر ظالم خشمگين مي شد.
حضرت خديجه(س) الگوي برتر شوهرداري
يکي از ابعاد مهم سبک زندگي اسلامي که سهم بسزايي در نشاط و تحرک خانواده و در نتيجه جامعه و حرکت آن به سوي کمال و سعادت دارد، سبک شوهرداري براي خانم‌هاست. در ادامه به چندين نمونه از سبک شوهرداري حضرت خديجه(س) اشاره خواهيم داشت؛ چراکه حضرت خديجه(س) يکي از الگوهاي برتر شوهرداري هستند.
احترام هميشگي به شخصيت همسر
حضرت خديجه(س) با وجود داشتن اموال فراوان و موقعيت اجتماعي ويژه در رفتار و مواجهه با رسول اکرم(ص)، کوچک ترين رفتاري که نشاني از اظهار برتري داشته باشد، از خود بروز نمي دادند. به گزارش باشگاه خبرنگاران جلوه اي عالي از اين رفتار را مي توان در پايان مراسم عقد و زماني که پيامبر(ص) مي خواستند به خانه عموي شان ابوطالب برگردند، مشاهده کرد.
در آن لحظات حضرت خديجه(س) اين گونه همسر خود را مخاطب قرار مي دهد: «به خانه خودتان وارد شويد، خانه من خانه شماست و من کنيز شما هستم.» بنابراين موقعيت مالي و اجتماعي زن هيچ گاه نبايد سبب برتري جويي بر شوهر شود بلکه خانم ها بايد موقعيت مالي و اجتماعي را در خدمت پيشرفت و رشد خانواده قرار دهند.
تلاش براي جلب رضايت همسر
حضرت خديجه(س) تمام سعي و توان خود را به کار مي برد، تا امور منزل را مطابق ميل و خواسته پيامبر اکرم(ص) اداره کند؛ به طور مثال، آن حضرت چون از ميزان علاقه پيامبر(ص) به عبادت آگاه و مطلع بود، چنان رفتار مي کرد که پيامبر(ص) به راحتي به عبادت و راز و نياز با خداوند مشغول باشند. اگر زن مسلمان در تمام ابعاد زندگي بکوشد تا رضايت خاطر شوهر را فراهم آورد، کانون خانواده به محيطي امن و آرام براي رسيدن به سعادت و خوشبختي تبديل خواهد شد.
بيان غيرمستقيم انتظارات و خواسته ها
بدون شک هر زني از شوهر خويش انتظارات و توقعاتي دارد. حضرت خديجه(س) خدمات زيادي را در خانه پيامبر اکرم(ص) انجام داده بود و از اين رو به صورت طبيعي مي توانست توقعاتي را نيز از آن حضرت داشته باشد، اما هيچ گاه خواسته هاي شخصي خود را مستقيم بيان نمي کرد بلکه اهتمام داشت که آن ها را به عنوان يک پيشنهاد يا خواهش و با کمال ادب و احترام مطرح کند؛ به طور مثال حضرت خديجه(س) وصيت هاي خود را در قالب يک گفت وگوي صميمانه مطرح مي کند و مي گويد: «يا رسول ا…! مي خواهم خواسته اي را توسط دخترم فاطمه(س) به شما برسانم و شرم دارم آن را مستقيم بازگو کنم.» پيامبر از منزل حضرت خديجه(س) بيرون رفت.
آن گاه حضرت خديجه(س)، دخترش فاطمه(س) را صدا کرد و به او گفت: «عزيزم! به پدر بزرگوار خود بگو که مادرم مي گويد: دوست دارم مرا در لباسي که هنگام نزول وحي به تن داشتي کفن کني و در قبر بگذاري.”
اظهار علاقه و احساسات به همسر
يکي ديگر از نمونه هاي بارز سبک شوهرداري حضرت خديجه(س)، ابراز محبت به همسر گرامي خويش بود. حضرت خديجه(س) در اشعاري که منسوب به ايشان است، همسر خويش را با چنين مضاميني خطاب مي کند: «اگر تمام نعمت هاي دنيا و سلطنت هاي پادشاهان را داشته باشم و ملک آن ها هميشه از آن من باشد، در نظر من به اندازه بال پشه اي ارزش ندارد زماني که چشم من به چشم تو نيفتد.»
منبع سایت الف
