4. اصل تقسيم کار
يکي از اصول مديريت خانه و خانواده، تقسيم عادلانه و منصفانه کارها بين همه ي اعضاء مي باشد، به گونه اي که هر کس به نوبه ي خود سهمي از وظايف خانه را بر عهده گيرد، چنانچه پيامبر (ص) در تقسيم کارهاي خانه، کارهاي بيرون از منزل را بر عهده ي حضرت علي (ع) و کارهاي درون خانه را بر عهده ي حضرت زهرا (س) گذاشتند.

5. اصل عفو و صفح
قرآن کريم مي فرمايد: (وإن تَعفُوا و تَصفَحوا و تَغفِرُوا فَإنَّ اللهَ غَفورٌ رحيمٌ) (3)
«اگر (آنان را) عفو کرده، چشم پوشي کنيد و ببخشيد. پس خدا هم (در حق شما) آمرزنده و مهربان است.»
درنتيجه ي عمل به اين اصل نه تنها نبايد ناراحتي ها، آزردگي ها و حتي دشمني ها را در دل نگه داشت، بلکه بايد آنها را بخشيد و ناديده گرفت. با وجود اين خصلت در زندگي اختلافات به حداقل رسيده و رحمت و عطوفت بر فضاي خانواده حاکم مي شود.

6. اصل تدبير و برنامه ريزي
اميرالمؤمنين (ع) مي فرمايد:
(صَلاحُ العيش التَّدبير.) (4)
«تدبير و برنامه ريزي سبب اصلاح امور زندگاني مي شود.»
برنامه يعني تهيه جدول زماني تقسيم کارها و مسئوليت ها، تهيه برنامه اي براي کار، عبادت، ورزش، تفريح، تغذيه، مطالعه و ضيافت به گونه اي که همه نيازهاي طبيعي انسان برطرف شود؛ از اين رو برنامه ريزي يکي از کليدهاي کاميابي در مديريت خانه و خانواده است.

7. اصل سازگاري و انعطاف
اميرالمؤمنين علي (ع) مي فرمايد:
(الرِّفقُ مفتاحُ النَّجاح) (5) «نرم خويي کليد کاميابي است.»
واژه هاي رفق، سازگاري و انعطاف پذيري، مفاهيم اخلاقي مقدس و لازمي براي حرکتي سالم و پرشتاب در چرخه ي زندگي به شمار مي روند و هرگاه خداوند خير اهل خانه اي را بخواهد ميان آنان رفق، همدلي و همراهي قرار مي دهد.

8. اصل مادر محوري
در مديريت نظام خانواده، بايد جايگاه افراد به خوبي شناخته شود و حريم آنها به خوبي رعايت شود تا هر کس بتواند نقش خود را به درستي ايفاء کند. مادر مهمترين رکن خانواده و داراي مهمترين نقش تربيتي است، نقشي که به هيچ وجه جانشين پذير نيست. هر چند پدر نيز در اين امر سهيم است. لذا بايستي هم پدر و هم فرزندان به اصل مادر محوري توجه کنند و با احسان، احترام، اکرام و خدمت مادر، او را در ايفاي نقش تربيتي خويش ياري دهند.

9. اصل قناعت و کنترل
حضرت علي (ع) مي فرمايند:
(جمالُ العيشِ القناعهُ.) (6) «زيبايي زندگي و رفاه به قناعت است.»
قناعت يعني خودکفايي و بسنده کردن به قدر ضرورت و به اندازه ي نياز زندگي، لذا مديريت خواهشها و تمايلات و کسب مناعت طبع از ابزار لازم ساختن يک زندگاني شيرين است.

10. اصل توسعه ي اخلاق
اخلاق محوري به جاي پول محوري از توصيه هاي مؤکّد معصومين (ع) است. امام علي (ع) مي فرمايند: (حُسنُ الخُلقِ أحدُ العَطائين.) (7)
«خوشخويي يکي از دو دهش است.»
از اين اصل مي توان به عنوان جانشين بسياري از کمبودها و محدوديت ها بهره برداري نمود، چنانچه پيامبر اکرم (ص) مي فرمايند:
«وسعت ثروت شما به همه ي مردم نمي رسد پس با (توسعه ي) اخلاق خود، همه را خرسند کنيد.»(8)

11. اصل تغافل و ناديده انگاري
اخلاق کريمانه بر محور ناديده انگاري و تغافل استوار شده است، رعايت اين اصل، زندگي را ستودني و تحسين برانگيز مي کند، لذا اميرالمؤمنين (ع) فرمودند: (مَن لَم يَتغافَل و لا يَغُضُّ عَن کثيرٍ مِنَ الأمور تَنَغَّضَت عِيشُتُه.) (9)
«هر کس در بسياري از أمور چشم پوشي نکند، زندگيش ناگوار شود.»

12. اصل هنر استراحت (خانه ايستگاه استراحت)
قانون اختصاص فرصتي براي استراحت در خلال فعاليت ها و مشغله هاي زندگي، در حکم روغن کاري کردن چرخهاي زندگي است. ايجاد محيطي آرام و متنوع و بهره بردن از لذتهاي حلال الهي، توان جمعي خانواده را براي تلاش و رشد هر چه بيشتر فزوني مي بخشد.

13. اصل ميهمان پذيري
رسول خدا (ص) فرمودند:
(زکاهُ الدَّارِ بيتُ الضِّيافَهِ.) (10) «زکات خانه، مهمانخانه است.»
داشتن روحيه مهرورزي به ديگران در قالب ميهماني دادن، علاوه بر تقويت ارتباطات عاطفي، برکت زايي در زندگي، توسعه رزق و… از مهمترين عوامل شادي آفرين در زندگي به شمار مي رود.

14. اصل سخاوتمندي
حضرت رضا (ع) فرمودند:
(يَنبَغي للرَّجُلِ أن يُوَسِّعَ عَلي عِيالِه لِئَلاَّ يَتَمنَّوا مَوتَهُ.)(11)
«سزاوار است که مرد بر عيالش توسعه بدهد تا آرزوي مرگ او را نکنند.»
جريان زندگي براي روان ماندن به سخاوتمندي و دست ودل بازي به موقع نيازمند است و ايجاد رفاه براي همسر و فرزندان از جمله فضائل مهم اخلاقي است که يک مرد به عنوان مدير خانواده بايد براي عينيت بخشيدن به آن تلاش نمايد.

15. اصل معنويت گرايي
قرآن کريم در ستايش خانه هاي اهلبيت (ع) مي فرمايد:
(فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللهُ أَنْ تُرْفَعَ وَ يُذْکَرَ فِيهَا اسْمُهُ.(12) [(نور هدايت) در خانه هايي است که خداوند اذن داده رفعت يابند و نام او در آنها ذکر شود.]
سحرخيزي، ذکر لساني و قلبي، دوستي نماز، تلاوت قرآن، اُنس با مناجاتها و اشعار معنويت آفرين، ياد خوبان عالم قدس و ارتباط قلبي با حضرات معصومين (ع) از موهبت هاي آسماني و از نشانه هاي خانه هاي سبز است، که براي نوراني کردن فضاي يک خانواده و تبديل آن به يک خانه ي الهي، تقيد به اين موارد لازم مي باشد.

16. اصل پاکي
قرآن در توصيف اهل بيت (ع) مي فرمايد:
(إِنَّمَا يُرِيدُ اللهُ لِيُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَکُمْ تَطْهِيراً.) (13)
«همانا خدا اراده کرده است که هرگونه رجس و پليدي را از شما اهل بيت دور سازد و شما را پاک و مطهر گرداند.»
انسانهاي پاک، پاکيزگي و پاکي معنوي را دوست دارند و پاکي را ترويج مي کنند. پاکش چشم، گوش، دل، رزق، محيط زندگي، پاکي از خطا و گناه، خانه را به بهشتي دنيايي تبديل مي کند و مهمترين ثمره آن تربيت فرزندان پاک و با ايمان است.

17. اصل نامه نگاري و مکاتبه
گاهي به خاطر وجود محدوديتهاي مکاني، مالي و يا حياء و خجالت، قلم بهترين و حتي گاهي تنهاترين وسيله ي برقراري ارتباط بين اعضاي يک خانواده است. اميرالمؤمنين (ع) در نامه اي نسبتاً طولاني(14)، پر احساس و عميق، مجموعه اي از مطالبات تربيتي خود را به فرزندانشان از طريق نامه نگاري ابراز داشته اند که مطالعه و تفکر آن براي خانواده ها بسيار سودمند است.

18. اصل تشکّر و قدرشناسي
قرآن کريم مي فرمايد: (أنِ اشکُرلي و لِوالِدَيکِ…) (15)
«شکرگزار من و پدر و مادرت باش.»
حاکميت فرهنگ تشکر و قدرداني از يکديگر و واکنش مثبت در برابر زحمات و ابراز عواطف ديگران، يکي از اصول مهم مديريت خانواده است که از يک سو به افزايش مهرورزي ها و محبت ها بين اعضاي يک خانواده کمک مي کند و از سويي ديگر به تربيت نسلي شاکر در برابر نعمت هاي الهي منجر مي شود.

19. اصل شناخت روانشناسي زن و مرد
زن براي زن بودن و مرد براي مرد بودن به صفات و حالاتي نيازمند مي باشند، شناخت اين خصلتها و روحيات و روان شناسي زن و مرد، هم کمک شاياني در مديريت بهينه و با کفايت زندگي و خانواده مي کند و هم سبب افزايش درک متقابل و کاهش اختلافات بين اعضاي خانواده مي شود.

20. اصل هديه دادن (باز کردن پنجره هاي شادي به زندگي)
رسول خدا (ص) فرمودند:
(تهادُّوا تُحابّوا، تَهادُّوا فانَّها تَذهبُ بِالضَّغائنِ.) (16)
«به يکديگر هديه دهيد تا يکديگر را دوست بداريد به يکديگر هديه دهيد تا زنگارهاي کينه از قلبهايتان برده شود.»
هديه يکي از تکنيک هاي ارزان، آسان ولي مؤثر براي فعال نگه داشتن عواطف بين افراد در بستر زندگي بوده و علاوه بر تعميق احساسات و زدودن کدورت ها، مانع فرسايشي شدن روند زندگي مي شود.

21. اصل استراتژي ارتباط فعال و همه جانبه
از محوري ترين و بلکه اساسي ترين ارکان نظام خانواده، وجود ارتباط سالم، فراگير و پويا بين زن و شوهر و ارتباط بين هر يک از پدر و مادر با فرزندان است؛ به عنوان نمونه ارتباطات لازم در يک خانواده سه نفره بدين قرار است:
* ارتباط زن با شوهر
* ارتباط شوهر با زن
* ارتباط مادر با فرزند
* ارتباط پدر با فرزند
* ارتباط فرزند با پدر
* ارتباط فرزند با مادر

22. اصل خدمت در خانه
بسياري از پاداشها و موهبتهاي زندگي با ميزان خدمت شما به خانواده خود رابطه مستقيم دارد، يعني هرچه براي بهبود زندگي خانوادگي خود تلاش و خدمت کنيد توانائي ها و موفقيت هاي خود را افزايش داده ايد.
رسول خدا (ص) فرمودند:
(لا يَخدُمُ العيالَ الاّ صديقٌ أو شهيدٌ أو رجلُ يريدُ اللهُ به خيرَ الدُّنيا و الآخره.) (17)
« به همسر (و فرزندان) خود خدمت نکند مگر صديق يا شهيد يا مردي که خداوند خير دنيا و آخرت او را بخواهد.»

23. اصل آشنايي با سرنوشت
حضرت علي (ع) مي فرمايند:
(مَن أصبَحَ عَلَي الدُّنيا حَزيناً فَقَد أصبَحَ لِقَضاءِ اللهِ ساخِطاً.) (18)
«هر که براي دنيا اندوه خورد، از قضاي الهي ناخشنود است.»
بسياري از مشکلات يک خانواده به مسائل اقتصادي و سرنوشت خداداي آنان مربوط مي شود. خداوند متعال براي هر فرد و هر خانواده سرنوشتي مقدر کرده که البته براي آنان خير محض است، هر چند باور آن براي برخي دشوار باشد.
شناخت تقديرات الهي و راضي بودن به آنان و شناخت اشتباهات و مشکلاتي که منشأ آن خود انسان است و نه تقدير الهي و تلاش براي رفع آنها و تفکيک اين دو مقوله از يکديگر، سبب رضايتمندي افراد يک خانواده از داده هاي الهي و قبول سرنوشت خدادادي آنها مي شود.

24. اصل سرور و شادي
امام باقر (ع) مي فرمايند: (ما أفادَ عبدُ فائدَهً خيراً مِن زوجهٍ صالحهٍ إذا رَآها سرَّتهُ و اذا غابَ عَنها حَفِظتهُ في نَفسها و مالهِ.)(19)
«بنده ي مؤمن سودي بهتر از همسر شايسته به چنگ نياورده است، همسري که شوهرش با ديدن او خوشحال شود و هرگاه از وي دور شود در غيابش نگهبان خود و اموال او باشد.»
مديريت خانوادگي موفق مي طلبد که اعضاء خانواده افرادي بانشاط باشند و فضاي خانوادگي شادي براي خود و خانواده ي خود فراهم آورند. وجود کانون گرم خانواده و عواطف پاک و باصفا بودن محيط زندگي، تحمل بسياري از مرارتها و دشواري هاي زندگي را آسان کرده و سبب مي شود افراد از زندگي خويش لذت ببرند.

25. اصل انتخاب داور خانوادگي و آشنايي با حقوق خانواده
قرآن در مورد حل مشکلات خانوادگي قبل از اقامه ي دعوي در دادگاههاي رسمي و قانوني، به مراجعه نزد «قاضي تحکيم» سفارش کرده و در پرتو شرايطي اين راهکار را موفقيت آميز معرفي مي نمايد:
(وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنَهمَا فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلاَحاً يُوَفِّقِ اللهُ بَيْنَهُمَا إِنَّ اللهَ کَانَ عَلِيماً خَبِيراً. (20))
«اگر از (ناسازگاري و) جدايي ميان آن دو (زن و شوهر) بيم داشتيد، پس داوري از خانواده ي شوهر و داوري از خانواده ي زن برگزينيد (تا به اختلاف آن دو رسيدگي کنند) که اگر اين دو بناي اصلاح داشته باشند، خداوند ميانشان توافق ايجاد مي کند زيرا خداوند (از نيات همه) باخبر و آگاه است.»

26. اصل هنرمندي و خلاقيت هاي شاعرانه و حرفه آموزي
آموختن هنرهايي همچون خطاطي، نقاشي، طراحي، نويسندگي، شعر، داستان نويسي، آواز، خياطي، قالي بافي و… از هنرهاي لازم خانوادگي است که مي تواند علاوه بر پر کردن سالم اوقات فراغت، سبب شکوفايي استعدادها و توانمندي و استقلال مالي افراد خانواده گردد. رسول خدا (ص) مي فرمايند:
(نِعم اللَّهو المِغزَلُ لِلمَرأه الصَّالحَهِ.) (21)
«براي زن شايسته ريسندگي چه سرگرمي خوبي است.»

27. اصل ملاحظه ي خانواده ي اول تا سوم
امام سجاد (ع) مي فرمايد: « حقوق خويشاوندانت بسيار است و به اندازه ي ميزان قرابت آنها با توست، سپس حضرت مي فرمايند:
(فَأوجبُها عليکَ حقُّ اُمَّک ثُمَّ حقُّ أبيکَ ثُمَّ حقُّ وُلدِکَ ثُمَّ حقُّ أخيک ثُمَّ الأقربُ فالأَقربُ و الأولُ فالأوَّلُ).
«پس واجب ترين حق، حق مادرت است سپس حق پدرت، سپس حق فرزندانت سپس حق برادرت و سپس هر کس به تو نزديکتر است…»
يک انسان پس از ازدواج داراي سه خانواده خواهد بود، خانواده اول، همان خانواده ي پدري و مادري اوست، خانواده دوم همان زندگي مشترکش با همسرش مي باشد و خانواده سوم خانواده ي همسرش مي باشد. انسان بايد حقوق هر سه خانواده را رعايت کند و خود را متعلق به هر سه بداند.

28. اصل آراستگي و زينت
آراستگي مرد براي همسر و آرايش زن براي شوهر از اموري است که از سويي هم نشاط و شادماني فردي توليد مي کند و هم زمينه ي ايجاد دلبستگي دوستي و مهرورزي را تقويت مي نمايد و از سوي ديگر ضريب خطا و دل بستن هر يک از زوجين به افراد ديگر را از بين مي برد و علاوه بر تأمين سلامت خانواده، سلامت اجتماع را نيز تضمين مي نمايد.

29. اصل گفتگو، استنطاق و مذاکره (کنفرانس خانوادگي)
از اصول مهم مديريت خانواده و از راهکارهاي مهم استمرار بخشي و يا بازسازي روابط خانوادگي، اختصاص فرصت ويژه براي گفتگو با اعضاي خانواده، نشستهاي خانوادگي و هنر گفتگو، استنطاق گفتاري و تقويت مهارت گفتن و شنيدن است. رسول خدا (ص) مي فرمايند:
(جُلُوس المرءِ عِندَ عَيالهِ أَحَبُّ إلي الله تعالي من اعتکافٍ فيِ مَسجدي هذا.) (22)
«نشستن مرد نزد زن و فرزندنش نزد خدا محبوبتر از اعتکاف او در مسجد من (مسجد النبي) است.»

30. اصل تلاش براي توسعه و سلامت اقتصادي خانواده
تلاش براي کسب درآمد حلال بيشتر، به نيت حفظ آبرو، حل مشکلات خود و ديگران، رشد اقتصادي و برآوردن همه نيازمندي ها مشروع و معقول، أمري پسنديده و خدا پسندانه است.
اين تلاش گرچه تنها وظيفه ي مردان بوده، اما سهيم شدن زنان در اين وظيفه به شرطي که حدود الهي رعايت شود و با وظايف خانوادگي و ديني آنان منافاتي نداشته باشد، سبب حرکت تندتر چرخه ي زندگي شده و آينده اي همراه با آسودگي خاطر را براي همه اعضاي خانواده رقم خواهد زد.

31. اصل جمع گرايي و غذاي جماعت
در فرهنگ تربيتي اسلام و تنظيم قوانين آن، يکي از اصول مهم، دوري از انزوا و گوشه گيري و دقت به جمع و جمع گرايي حتي در غذا خوردن است. يکي از فلسفه هاي مهم عبادات جمعي نيز تقويت اين روحيه در انسانهاست.
پيامبر اکرم (ص) مي فرمايند: (کُلُوا جَميعاً و لا تفرَّقوا فإنَّ البرکَهَ معَ الجماعهِ.)(23)
«دسته جمعي غذا بخوريد و پراکنده نشويد، چرا که برکت با جماعت است.»

32. اصل همسايه داري
سخن حضرت زهرا (س) به فرزندشان امام مجتبي (ع) (يا بُنَيَّ الجار ثُمَّ الدَّارٌ) (24)
«فرزندم اول همسايه سپس خانه»
يک فرمول حياتي براي رشد، ديگرگرايي، اخلاق اجتماعي و گريز از خودمحوري و خودپرستي بوده و لازم است در خانواده مورد توجه جدي قرار گيرد.

33. اصل حفظ حريم و احترام همه ي اعضاء از اولين تا آخرين
جلوگيري از فرو ريختن مرزهاي اخلاقي و شکسته شدن حريمها و حفاظت از شئونات شخصيتي خود و افراد خانواده بويژه در زمان اختلافات و کشمکش ها از اصول مهم مديريتي در خانواده است.

34. اصل تحمل فريادها و بچّه گي ها
موضع گيري عجولانه و منفعلانه در برابر رفتارهاي نسنجيده و فريادهاي بي جاي اعضاي خانواده، خانه را به محل نزاع و درگيري تبديل کرده و خسارات غير قابل جبراني به شخصيت همه ي اعضاء وارد مي سازد. تحمل نابخردي ها و رعايت انصاف در منازعات و چشم پوشي کردن از رفتارهاي نامناسب ديگران در شرايط بحراني، اصلي مهم و قابل توجه براي ترميم کاستيهاي افراد و زندگي است.

35. اصل صداقت و راستي
از اصولي که نه تنها در زندگي خانوادگي بلکه در زندگي اجتماعي نيز کارآمد است، اصل صداقت در نيت، گفتار و رفتار بوده که از مهمترين ملاکهاي انتخاب همسر، همسايه، همسفر و همکار(25) نيز به شمار مي رود. رعايت اين اصل مهم در ابتدا و هم در طول زندگي بسيار ضروري است.

36. اصل عدم هراس از فقر و توجه به انواع سرمايه ها
براي مديريت بهينه سيستم خانواده و از ميان بردن هراس از فقر، ايجاد روحيه احساس ثروتمندي و توانگري بسيار مهم و اساسي است و بر فرض وجود فقر، چگونگي مديريت زندگي فقيرانه، نوع نگاه به فقر و توجه به سرمايه هاي معنوي زندگي نيز مهم و قابل توجه است.

37. اصل قبول اختلافات و مديريت اختلافات
اعتقاد به اينکه طبيعت خلقت انسان بر اختلاف، تضاد و تکثّر و چندگونگي است و مديريت کردن اين اختلافات، منشأ دلبستگي شديد بين زوجين و يا اعضاي خانواده است. پذيرش طبيعي بودن اختلافات و تفاوتها، علاوه بر کاهش حساسيتها، انسان را در به سلامت طي کردن سختيهاي زندگي ياري مي کند و سبب مي شود به مرور زمان اختلافات بين اعضاء به اتحاد و همدلي تبديل گردد.

38. اصل مهندسي مادي خانه سازي و خانه داري
رعايت قوانين مهندسي خانه سازي و خانه داري، براي ايجاد فضايي مناسب و رشد آفرين ضروري است که به برخي از اين قوانين اشاره مي کنيم:
1. مصرف کردن پول فروش خانه در خريد خانه اي ديگر.
2. حياء در خانه سازي (محفوظ بودن محدوده ي فعاليت کدبانو، جداسازي براي حفظ حريم زن و مرد….)
3. نگهداري حيوانات خانگي و پيش بيني کلبه ي حيوان در خانه
4. حفظ بهداشت و نظافت محيط خانه و لوازم خانه
5. نورپردازي و روشنايي مناسب منزل
6. داشتن اتاق خواب خصوصي براي زوجين و فرزندان
7. تهيه وسايل هنري و بافندگي در خانه.
8. زيبا سازي اتاق مربوط به خانواده و زنان.
9. رعايت همه ي نکات رفاهي و روانشناسي در محيط آشپزخانه (که مادران بيشترين ساعات زندگي خود را در آنجا سپري مي کنند.)

39. اصل مهندسي معنوي خانه سازي و خانه داري
دقت در مسائل معنوي و آخرتي خانه سازي نيز، از جمله عوامل محيطي مؤثر بر شخصيت اعضاي خانواده است. برخي از اين مسائل عبارتند از:
1. غير غصبي بودن زمين و مصالح و لوازم خانه
2. قبله محوري در خانه سازي.
3. انتخاب همسايه خوب
4. تعبيه اتاق نماز و اتاق استراحت
5. کار علمي و فکري در خانه.
6. آيه آرايي خانه و اتاقها
7. تلاوت قرآن در خانه.
8. ميثاق معنوي خانوادگي براي نماز شب.
9. ذبح گوسفند پس از خانه سازي.
10. نظافت و بهداشت خانه.
11. رعايت حقوق همسايگان
12. برگزاري جلسات ديني خصوصي و عمومي در خانه.

40. اصل کدگذاري لوازم و اشياء زندگي
در سيره ي اخلاقي پيامبر اکرم (ص) آمده است که حضرت حيوانات، اسلحه و اثاثيه منزل خود را نام گذاري مي کردند، مثلاً نام پرچم حضرت عقاب، نام شمشيرش که در جنگ ها همراه داشت ذوالفقار و شمشير ديگر مِخذم بود و…(26)

41. اصل حفظ ميثاقها و وفاداري
با توجه به جايگاه ارزشمند وفاداري در ميثاقهاي خانوادگي، لازم است هر يک از زن و مرد در لحظه هاي خلوت خود، درون خود را از همه عوامل جفاکاري و تضعيف پيمان خانوادگي پالايش کنند و دائماً در تحکيم اين «ميثاق عشق» تلاش نمايند.

42. اصل رازداري و حفظ اسرار
امام علي (ع) مي فرمايند:
(إحفظَ أمرکَ و لا تُنکِح خاطِباً سِرَّکَ.) (27)
«امور و اسرار مربوط به خودت را نگه دار و دختر رازت را عروس هر خواستگاري نکن.»
حفظ اسرار خانوادگي و حل کردن مشکلات در چارچوب خانه وجلوگيري از باخبر شدن نزديکان از مسائل و اسرار خانوادگي، از جمله صفات متعالي و زيباي يک خانواده است.

43. اصل مهارت مقابله با فقدانها در زندگي
از جمله واقعيت هاي طبيعي و اجتناب ناپذير در هر زندگي وجود فقدانهايي (چون مرگ شوهر، همسر، فرزند و يا ورشکستي مالي و…) است که در صورت عدم آشنايي با فلسفه الهي اين فقدانها و خيريت آنها براي انسان ممکن است به معزلي فکري براي اعضاي خانواده تبديل شود.
توضيح اينکه برخي از فقدانها و کمبودها که انسان نقشي در توليد آن ندارد، براي او خير محض بوده و علاوه بر اينکه امتحان الهي او محسوب مي گردد، سبب تزکيه نفس او خواهد شد. داشتن ديد مثبت درباره ي اين فقدانها و سپاسگزاري از نعمتهاي موجود الهي راه را براي برطرف شدن کمبودها و ازدياد نعمتهاي الهي هموار خواهد کرد.

44. اصل شناخت مسير، مقصد و لوازم سفر زندگي
با تشکيل يک خانواده، قطاري در مسير مشخص شده ي خود و به سوي هدفي مشخص به حرکت در مي آيد. براي عبور همراه با سلامت در اين مسير بايد مقصد، مراحل، نقشه راه، توقف گاهها و ساير خصوصيات مسير کاملاً شناخته شده باشد؛ اين مراحل در تربيت فرزند عبارتند از: شکل گيري و انعقاد نطفه، دوره کودکي، دوره ي نوجواني، دوره ي جواني و دوره ي ميانسالي.

45. اصل ثبات و استحکام خانواده
استحکام و سلامت نهاد خانواده تأثيرات فراواني در برآورده نمودن ثبات فردي و اصلاح نظام اجتماعي خواهد داشت. عوامل فراواني در انسجام و استحکام نظام خانواده نقش دارند که برخي از آنها عبارتند از:
1. نگاه تقدس آميز و فرازميني داشتن به ازدواج و تشکيل خانواده
2. داشتن انتظارات معقول از ازدواج
3. اشتراکات فرهنگي و همساني زوجين و خانواده هاي آنها
و چندين عامل ديگر که افراد لازم است قبل از تشکيل خانواده و در جريان آنها به اين عوامل توجه مستمر داشته باشند.

46. اصل توجه به شبکه ارتباطي خانواده و پرهيز از شبکه هاي درهم ريخته
در يک خانواده هر کسي يک «من» تنها دارد که عبارتست از نام، خصوصيات جسماني، علاقه ها، عادات، هنرها و ساير خصلت هاي فردي که از آن به ارتباط «يک سويه» تعبير مي شود و يک «ما» دارد که منظور از «ما» در يک خانواده ارتباطات متقابلي است که بين افراد وجود دارد مانند رابطه همسري، پدري، مادري، برادري، خواهري و فرزندي(28) به اين ارتباطات، ارتباطات دوسويه مي گويند. تنظيم ارتباطات يک سويه و دو سويه در يک خانواده و عمل بر اساس نياز ارتباطي افراد، يکي از عوامل مهم رشد اعضاي خانواده مي باشد.

پي‌نوشت‌ها:

1.امام صادق (ع) در تعريف اخلاقيات والا فرمودند: (إنَّ الله عزَو جلّ خَصَّ رُسُلُه بِمُکارم الأخلاقِ فَامتَحِنوا أنفُسَکُم فَإن کانَت فيکُم فَاحمَدوا اللهَ وَاعلَمُوا أنَّ ذلک مِن خيرٍ و إن لا تَکُن فيکُم فَاسألُوا اللهَ وَ ارغَبوا إليه فيها، قال فَذَکَرَها عَشرَهً: اليقينَ و القناعَهَ و الصَّبرَ والشُّکرَ و الحِلمَ و حُسنَ الخُلقِ و السَّخاءَ و الغَيرَه و الشُّجاعَه و المُرُوءَه.) (الکافي، ج 2، ص 56)
«همانا خداوند عزو جل پيغمبرانش را به مکارم اخلاق اختصاص داد، پس خود را بيازمائيد اگر چنانچه در وجود شما هم بود، خدا را سپاس گوئيد و بدانيد که بودن آنها در شما خير شماست و اگر در شما نبود از خدا بخواهيد و نسبت به آنها رغبت جوئيد سپس آنها را ده چيز شمرد: يقين، قناعت، صبر، شکر و خويشتن داري، خلق نيکو، سخاوت و غيرت و شجاعت و مروت.»
2. غررالحکم، ص 413.
3. تغابن/ 14.
4. غررالحکم، ص 354.
5. ميزان الحکمه، ح 7365
6. غررالحکم، ص 90.
7. ميزان الحکمه، ح 5501.
8. نهج الفصاحه، ح 175.
9. ميزان الحکمه، ح 15220.
10. نهج الفصاحه، ح 1357.
11. وسائل الشيعه، ج 15، ص 290.
12. نور/ 36.
13. احزاب/ 33.
14. نامه 31 نهج البلاغه
15. لقمان / 14.
16. ميزان الحکمه، ح 21172.
17. همان، ح 7881.
18. ميزان الحکمه، ح 16792.
19. همان، ح 7898.
20. نساء/ 35.
21. بحار الانوار، ج 100، ص 258.
22. ميزان الحکمه، ح 7884.
23. خير و برکت از نگاه قرآن و حديث، ص 432.
24. وسائل الشيعه، ج 7، ص 112.
25. قرآن مي فرمايد: (يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و کونوا مع الصادقين) (توبه/ 119).
26. سنن النبي (ص)، ص 123.
27. ميزان الحکمه، ح 8418.
28. تفصيل اين اصول در مجموعه کتابهاي «مديريت خانواده» جلد دوم و سوم أثر مؤلف آمده است.
منبع: نيلي پور، مهدي؛ (1388)، خانواده مهدوي، اصفهان: مرغ سليمان، چاپ سوم

صفحات: 1· 2