فریضه فرهنگی امر به معروف و نهی از منکر دارای ابعاد گوناگونی است که برای عمیق تر و پررنگ ترشدن آن باید برنامه ریزی های اجرایی توسط مسئولین و متولیان فرهنگی جامعه صورت پذیرد.
روز یکشنبه علی خلیلی جانباز ناهی از منکر ساعت 19 بر اثر بیماری طولانی پس از جراحات وارده، دعوت حق را لبیک گفت و به فیض شهادت نایل شد. وی از مربیان موسسه بهشت تهران بود در 25 تیر ماه سال 1390 در حین بازگشت از هیئت به همراه چند نفر از دانش آموزان خود، به واسطه امر به معروف و نهی از منکر مورد ضرب و شتم قرار گرفت. خلیلی توسط یک نفر از افراد شرور منطقه از ناحیه گردن و قسمت شاهرگ دچار جراحت شد و بیش از 15 دقیقه در خون خود می‌غلتید و امروز بدنش تشییع خواهد شد.

اتفاقی که به تواتر در کشور به وقوع پیوسته است. به طوری که بر اساس آمار بیش از 80 شهید امر به معروف و نهی از منکر در کشور به شهادت رسیده اند. این اتفاق ظاهراً موضوعی است که همانند حوادث دیگر در جامعه می توان به آن به صورت بک حادثه اجتماعی نگریست و از آن عبور کرد. اما بررسی زوایای پنهان چنین اتفاقاتی می تواند نگرشی جدید را به مقوله امر به معروف و نهی ازمنکر ایجاد کند که به طور مختصر در این مجال مورد بررسی قرار خواهیم داد:

1- “مبادا كسانى باشند كه اگر كسى امر به معروف و نهى از منكر كرد، از او حمايت نكنند، بلكه از مجرم حمايت كنند! البته خبرهايى از گوشه و كنار كشور، در بعضى از موارد به گوش من مى‌رسد… هر جا كه بدانم و احساس كنم و خبر اطمينان‌ بخشى پيدا كنم كه آمربه معروف و ناهى از منكر، خداى نكرده مورد جفاى مأمور و مسئولى قرار گرفته، خودم وارد قضيه خواهم شد……” (رهبرمعظم انقلاب در جمع اقشار مختلف مردم در سال 71)

جملاتی که از نظر گذشت، رسالتی است که بر دوش مردم و مسئولین در قبال این فریضه می گذارد. رهبر معظم انقلاب این رسالت را تا حدی سنگین می داند که تأکید می کنند در صورت کوتاهی در این امر خودم به شخصه وارد خواهم شد.

در پیام نوروزی سال 93، رهبر معظم انقلاب موضوعات و دغدغه های فرهنگی را از دغدغه های اقتصادی مهمتر دانستند و مدیریت، عزم و حرکت جهادی را برای آن در سال 93 لازم دانستند. حرکت و فریضه فرهنگی امر به معروف و نهی از منکر دارای ابعاد گوناگونی است که برای عمیق تر و پررنگ ترشدن آن باید برنامه ریزی های اجرایی توسط مسئولین و متولیان فرهنگی جامعه صورت پذیرد.

2- کوتاهی کردن در انجام یک فریضه، اسباب خشکانده شدن ریشه های آن و در نهایت سوء استفاده را ایجاد می کند. اگر تذکر لسانی حیات داشته باشد می توان نسبت به اثرگذاری فرهنگ اسلامی در بافت جامعه امیدوار بود. در غیر اینصورت به مرور زمان قباحت آن گناه در جامعه از بین می رود. بسیاری از معضلات اجتماعی که در کشور مشاهده می شود به دلیل بی توجهی و کوتاهی است که شاید از ناحیه تک تک افراد جامعه سر بزند. جامعه ای را در نظر بگیرید که افراد آن نسبت به این امر ارزش و اهمیت قائل شوند. در این صورت آیا عاقلانه است که شرایط اجتماعی مشابهی را با جامعه عدم حیات این فریضه متصور بود؟ مجرم در صورتی که در جامعه احساس آرامش نکند کمترین تأثیرش علنی نکردن گناه در جامعه خواهد بود.

3- اجرا نشدن برخی از احکام قضایی از قبیل اعدام برای افرادی که موجب رعب و وحشت در جامعه می شوند، باعث تقویت یافتن منکرات در جامعه می شود. چرا که یکی از حکمت های اجرای احکام اسلامی در اجتماع، کاهش جرم و جنایت می باشد که با عدم اجرای این احکام توسط مراجع قضایی، تضعیف دیگری در اجرای امر به معروف و نهی از منکر خواهد بود.

4- از نگاهی دیگر، سنگینی بار چنین اتفاقاتی شاید بردوش همه جامعه سنگینی کند. وقتی در قبال منکری سکوت صورت نپذیرد وجهه اجتماعی آن منکر از بین می رود. به عنوان مثال مزاحمت های نوامیس در کشور نشان از سکوتی دردناک در قبال این منکر در جامعه از سوی مردم می تواند باشد. همچنین است موارد دیگر و منکراتی که هر روزه در گوشه و کنار شهر دیده می شود و بی شک، بی توجهی مردم در رشد این نهال مؤثر خواهد بود و به مرور زمان این نهال به درخت تنومندی تبدیل خواهد شد که برای ریشه کن شدنش حتی خون علی خلیلی ها نیز نمی تواند کارساز باشد.

5- آموزش های اعتقادی به کودکان از خانواده و مدرسه و همچنین توجه نهادهای آموزشی و نظارتی بر قشر کودک و نوجوان شرایط ایجاد چنین اتفاقاتی را در جامعه کاهش خواهد داد. کودکی که بستر باورهایش اعتقادات دینی باشد،هیچگاه در آینده به خود اجازه نخواهد داد به نوامیس دیگران تجاوز کند یا منکرات دیگر را به آسانی مرتکب شود. لااقل در صورت وسوسه شدن با تذکری لسانی به راحتی از آن دست خواهد کشید. اما وقتی باورهای ذهنی در افراد به دلیل بسترهای آموزشی و فرهنگی و اجتماعی نادرست، به بیراهه می رود چنین حوادثی نیز بالطبع افزایش می یابد.

در پایان به منظور یادآوری نسبت به این فریضه بزرگ دینی چند روایات از معصومین علیهم السلام را در زمینه امر به معروف و نهی از منکر خواهیم آورد:

حدیث (1) قال على علیه السلام :
وَماأعمالُ البِرِّ كُلُّها وَالجِهادُ فى سَبيلِ اللّه‏ِ عِندَ المرِ بِالمَعرُوفِ وَالنَّهىِ عَنِ المُنكَرِ إِلاّ كَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ؛
همه كارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منكر چون قطره‏اى است در درياى عميق. (نهج البلاغه، حكمت 374)

حدیث (2) قال على علیه السلام:
إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ وَالنَّهىَ عَنِ المُنكَرِ لا يُقَرِّبانِ مِن أَجَلٍ وَلا يَنقُصانِ مِن رِزقٍ ، لكِن يُضاعِفانِ الثَّوابَ وَيُعظِمانِ الجرَ وَأفضَلُ مِنهُما كَلِمَـةُ عَدلٍ عِندَ إمامٍ جائِرٍ؛
امر به معروف و نهى از منكر نه اجلى را نزديك مى‏كنند و نه از روزى كم مى‏نمايند، بلكه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ مى‏سازند و برتر از امر به معروف و نهى از منكر سخن عادلانه‏اى است نزد حاكمى ستمگر.(غررالحكم، ج2، ص611، ح3648)

حدیث (3) قال رسول الله صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :
إذا لَم يَأمُروا بِمَعروفٍ وَلَم يَنهَوا عَن مُنكَرٍ وَلَم يَتَّبِعوا الأخيارَ مِن أهلِ بَيتى ، سَلَّطَ اللّه‏ُ عَلَيهِم شِرارَهُم ، فَيَدعوا عِندَ ذلِكَ خِيارُهُم فَلا تُستَجابُ لَهُم؛
هرگاه (مردم) امر به معروف و نهى از منكر نكنند، و از نيكان خاندان من پيروى ننمايند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلّط گرداند و نيكانشان دعا كنند امّا دعايشان مستجاب نشود .(امالى صدوق، ص‏254)

حدیث (4) قال رسول الله صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :
لا يَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا يَنهى عَنِ المُنكَرِ إلاّ مَن كانَ فيهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفيقٌ بِما يَأمُرُ بِهِ رَفيقٌ فيما يَنهى عَنهُ ، عَدلٌ فيما يَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فيما يَنهى عَنهُ، عالِمٌ بِما يَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما يَنهى عَنهُ؛
امر به معروف و نهى از منكر نكند مگر كسى كه سه خصلت در او باشد: در امر و نهى خود مدارا كند، در امر و نهى خود ميانه‏روى نمايد و به آنچه امر و نهى مى‏كند، دانا باشد .(بحارالأنوار، ج100، ص87، ح64)

حدیث (5) قال على علیه السلام :
مَن أمَرَ بِالمَعروفِ شَدَّ ظَهرُ المُؤمِنِ وَمَن نَهى عَنِ المُنكَرِ أَرغَمَ أَنفَ المُنافِقِ وَأَمِنَ كَيدَهُ؛
هر كس امر به معروف كند به مؤمن نيرو مى‏ بخشد و هر كس نهى از منكر نمايد بينى منافق را به خاك ماليده و از مكر او در امان مى‏ ماند. (كافى،ج2، ص50، ح1)

حدیث (6) قال رسول الله صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :
لا يَزالُ النّاسُ بِخَيرٍ ما أمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنكَرِ وَتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَ التَّقوى فَإذا لَم يَفعَلوا ذلِكَ نُزِعَت مِنهُمُ البَرَكاتُ، وَ سُلِّطَ بَعضُهُم عَلى بَعضٍ و َلَم يَكُن لَهُم ناصِرٌ فِى الأرضِ وَ لا فِى السَّماءِ؛
تا زمانى كه مردم امر به معروف و نهى از منكر نمايند و در كارهاى نيك و تقوا به يارى يكديگر بشتابند در خير و سعادت خواهند بود، اما اگر چنين نكنند، بركت‏ها از آنان گرفته شود و گروهى بر گروه ديگر سلطه پيدا كنند و نه در زمين ياورى دارند و نه در آسمان.(تهذيب الاحكام، ج6، ص181، ح22)

حدیث (7) قال الباقر علیه السلام :
أوحَى اللّه‏ُ تَعالى إلى شُعَيبٍ النَّبِىِّ إِنّى مُعَذِّبٌ مِن قَومِكَ مِائَةَ أَلفٍ: أَربَعينَ أَلفا مِن شِرارِهِم وَسِتّينَ أَلفا مِن خيارِهِم فَقالَ: يارَبِّ هؤُلاءِ الشرارُ فَما بالُ الخيارِ؟! فَأَوحَى اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ إِلَيهِ: داهَنُوا أَهلَ المَعاصى فَلَم يَغضِبُوا لِغَضَبى؛
خداى تعالى به شعيب پيامبر وحى فرمود كه: من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم كرد: چهل هزار نفر بدكار را، شصت هزار نفر از نيكانشان را. شعيب عرض كرد: پروردگارا! بدكاران سزاوارند اما نيكان چرا؟ خداى عزوجل به او وحى فرمود كه: آنان با گنهكاران راه آمدند و به خاطر خشم من به خشم نيامدند.(كافى، ج5، ص56، ح1)

حدیث (8) قال رسول الله صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله :
مَن رَأى مِنكُم مُنكَرا فَليُغَيِّرهُ بِيَدِهِ ، فَإن لَم يَستَطِع فَبِلِسانِهِ ، فَإن لَم يَستَطِع فَبِقَلبِهِ وَذلِكَ أضعَفُ الإيمانِ؛
هر كس از شما منكرى ببيند بايد با دست و اگر نتوانست با زبان و اگر نتوانست با قلبش آن را تغيير دهد، كه پائين‏ترين درجه ايمان همين (تغيير قلبى) است.(نهج الفصاحه، ح‏3010)

منبع: +

توی گرماگرم خرداد بود که گرفتمشان. مثل خودشان از خوشحالی بال در آورده بودم. دیگر به آرزویی که از کودکی ها توی دلم مانده بود رسیده بودم. هوای ظهرگاهی قم مثل همیشه بی نهایت گرم بود. بی امان سر و صدا می کردند و یک لحظه آرام نداشتند. مدام تقلایشان را می دیدم، بی قراری شان حد و مرز نمی شناخت. به حرم که رسیدم، از توی کیسه در آوردم و گذاشتمشان روی سنگفرش های انتهای صحن مسجد اعظم، درست روبروی گنبد. تازه نوجوان بودند، اما خودشان بودند؛ همان ها که عمری دلم برای داشتن حتی یکی شان قنج می رفت. یک جفت کبوتر سفید کاکلی و پاپری که حالا از شدت گرمای خرداد قم، برای یک قطره آب و شاید یک آسمان پرواز، له له می زدند.

نه اینکه ندانم، اما تکان های زبانشان می گفت که تشنه هستند. توی لیوانی یک بار مصرف برایشان آب آوردم. اول کبوتر نر را گرفتم که آب بدهم، اما هر چه کردم نخورد که نخورد. چند دقیقه ای نازش را کشیدم که آب بخورد، اما با اینکه عطش داشت از پا درمی آوردش، نوک به آب نزد. گفتم از چه می ترسی؟ بخور دیگر! به اندازه کافی آب هست، آنقدر که به اهل حرم ات هم می رسد این آب. وقتی دیدم که خیلی طالب است، برایش روضه آب خواندم و اشک ریختیم. هنوز در کنج صحن مسجد اعظم نشسته بودیم. قدری که گذشت، کبوتر ماده را آوردم که آب بخورد، بعد از چند لحظه شروع کرد به آب خوردن. سیراب که شد، کبوتر نر رفت سمت لیوان و شروع کرد به خوردن آب… آه، شصتم خبردار شد. چقدر این کبوتر ها آدمند؛ اینها دیگر ادب را از که آموخته اند؟ چقدر خوب می دانند - که همیشه - زن ها تشنه تر و مقدم ترند. اصلا بال که می زدند، انگار فهمیدگی از پرهایشان به زمین می ریخت. آب خوردن کبوتر ها، آدم را آّب می کند. و با هر جرعه ای که نوشیدند، من و چشمانم آب شدیم.

هر کس که می دید، همان لحظه عاشق شان می شد، بس که همچون عروس، زیبا بودند. می گفتند می خریمشان، به هر قیمتی هم که بگویی. و من همیشه می گفتم یک عمر دنبال این پرپر های پاپریِ کاکلی بودم، تازه پیدایشان کردم، این ها را برای دل خودم خریده ام، فروشی نیستند، حالا به هر قیمتی هم که باشد. وقتی قرار بود شهدای گمنام بیایند دانشگاه قم، قرار شد درمراسم تدفین روی دو تابوت شهدا این دو کبوتر را بگذاریم، اما نشد. یعنی آنقدر مشغله داشتیم که نرسیدیم. تابستان که از راه رسید، تخم گذاشتند و بعد از چند روز، دو تا جوجه سفید کاکلی داشتیم که کپی برابر اصل پدر و مادر بودند. بعد از مدتی اما یکی از گرمای تابستان مرد و دیگری از سرمای پاییز. گفتم اینطور که نمی شود، باید این ها را ببرم خانه خودمان. اینجا که باشند خیلی اذیت می شوند. آخر با هزار مصیبت و سختی که بود، از قم رساندمشان تهران. توی مترو داخل ساک، مدام وِول می خوردند و بق بقو می کردند. در آن شلوغی مترو و ایضا ترمینال، خنده ام می گرفت از شیطنت هایشان. به تالش که رسیدیم، مادرم وقتی دید، دلش رفت برایشان. می گفت چقدر خوشگلند این ها. کبوتر نداشته و ندیده که نبودند، آخر پدر و مادر شهیدی زمان جنگ، یک جفت کبوتر داده بود که بعد از چند سال تعداد کبوترها شده بود حدود چهارصد تا. اما گویا اینها قصه شان فرق می کرد، انگار در عمرش همچین کبوترهایی ندیده بود.

در خانه مان که بودند، زندگی بر وفق مرادشان بود. اضافه کنید به این ها، قدم زدن های دو نفری در هوای آزاد را. اصلا هوای زمستان مرطوب تالش، خیلی دلپذیر بود برایشان. توی حیاط می پریدند و چرخ می زدند برای خودشان. پابه پای مرغ و خروس ها می رفتند و دانه می خوردند. صبح ها که صدای قشنگ بق بقویشان بلند می شد، عکس العمل همه موقع شنیدن صدایشان خنده بود. می گفتم دیگر وقتش است، باید کم کم یک لانه بزرگ تر برایشان دست و پا کنیم. قم که بودیم، کبوتر نر چوب های جارو را می‌کَند، تا برای ماده اش لانه ای درست کند. می گفتم آخر این زبان بسته ها نه بنیاد مسکن دارند و نه مسکن مهر، باید به همین جارو ها قناعت کنند. باید بروند خانه شان را «جارو» کنند. اصلا آتش پاره ای بودند برای خودشان. بیشتر از هر چیزی به نظافت اهمیت می دادند، همه اش نوکشان لابلای پرهایشان می چرخید و خودشان را تمیز می کردند.

یک روز در نزدیکی های صبح، بین خواب و بیدار بودم و صدای مادرم را شنیدم که می گفت: از توی حیاط صدا می آمد، فکر کنم گربه..! همین یک کلمه تمام حرفش را می رساند: گربه! دیگر منتظر تمام شدن جمله اش نشدم، شنیدن همین نصفه جمله کافی بود تا ناخودآگاه از جا بپرم. هنوز جمله مادرم تمام نشده بود که دویدم سمت در، اصلن نیازی نبود که بدانم آن روز در تقویم چندم است و دقیقا چه روزی ست و مناسبتش چیست؟ پله ها را سه تا یکی پایین آمدم. از همان بالا که حیاط را نگاه می کردم، یک مشت پر ریخته بود جلوی لانه شان، اما نه.. امکان ندارد! جلوتر که رفتم، هنوز بارقه ای از امید در دلم بود. هنوز باور نکرده بودم حقیقت را. خیلی دلم می خواست که آنچه مادرم شنیده و گفته اشتباه باشد. با خود می گفتم ای کاش دروغ باشد، آخر گربه که اینقدر وحشی نیست. حیف این کبوترها نیست؟ آخر چطور دلش می آید که چنین کند؟ چقدر منتظر بودم من، آخر همین روزها قرار بود تخم بگذارند. قدری رفتم جلوتر، در لانه شان انگار با زور باز شده بود. پشت در را که نگاه کردم، دلم آتش گرفت. خون بود که از در جاری بود؛ و یک مُشت پر، پُشت در و یک مُشت دیگر توی حیاط.

دلم را غمی سنگین گرفت، تازه بال های بغضم وا شده بود. می خواستم پر بزنم به هوای گریه، اما توان پر زدن توی بال هایم نبود. معجون سکوت خورده بودم انگار. صدایم در نمی آمد. مبهوت مانده بودم و تنها نگاه می کردم. آخر اینی که می دیدم، صحنه ای نبود که - برای من - تنها یک اتفاق صرف بوده باشد. در، کبوتر، خون، پر، کبودتر.. من این صحنه ها را بارها و بارها شنیده و تصور کرده بودم و حالا اما عینی می دیدمشان. دنیا دور سرم می چرخید، سرم سیاهی می رفت. در دلم گفت ای کاش این پرها را هم یا می خورد و یا با خود می برد و اثری از آن ها باقی نمی گذاشت تا دیدنش زجرم ندهد، که اینگونه ننشینم جلوی لانه و پرهای سفیدی را نگاه کنم که تا چند دقیقه پیش، بر تن کبوتر ها بود. یاد خاطرات بودنشان، همگی یک آن از برابر چشمانم عبور کرد. و حالا من مانده بودم و دو مشت پر و یک در خونبار و یک دیوار خونین و یک جوی سرخ.
* * *
با خود گفتم می بینی، چه مجلس روضه ای آمده ایم اول صبحی! چه مرثیه خوانی، عجب تعزیه ای. گاهی چه بد شیرفهم می شویم و چقدر خوب می فهمیم. بهای بعضی دانستن های خوبمان چقدر بد و سنگین است. آدم بخاطر از دست دادن کبوتری که «حیوان» است، تا این حد ناراحت می شود تا مدت های مدید. هر بار هم که یادشان می افتد، غمگین می شود. حالا اگر آدم آنچه که از دست داده، «انسان» باشد و همدم زندگی اش، یعنی همسرش باشد چه می شود؟ پس چه آمد بر سر زهرا و چه گذشت بر روزگار علی. اصلن تو بگو آسمان آن روز که به خانه کبوتری شان حمله شد چه رنگی بود؟ چگونه بعد از آن روز آتش بار بین آن همه دود، نفسی راحت کشید بنی هاشم، توی کوچه ای که «بنی آدم اعضای یک پیکر» نبودند. پس حال و روز علی چون شد، وقتی قطره های خون را دید. دیگر از دستش چه کاری ساخته بود؟ چه می توانست بکند؟ با همان دستی که طناب مصلحت از کار انداخته بودش، چگونه می توانست بتکاند چادری را که خاکی بود. در کدام سمت کوچه می گشت، تا پیدا کند گوشواره گم شده خوشبختی را. پس علی چگونه تاب آورد آن فاجعه را دست تنها، و چگونه پیمود این مسیر جان فرسا را بی فاطمه. کسی که بودنش برای علی، به قدر یک لشگر بود، با رفتنش علی را فرمانده لشگری شکست خورده کرد.

شاید نبودن اثری از فاطمه - جز در دلها - و بی نشانی مزارش بر روی این سیاره رنج همین است، اینکه اثری از او و درد و داغش «نبینیم» تا مبادا بیش از این زجر بکشیم. اما داغ کبوترها داغ سنگینی ست. راستی دیشب خواب کبوترها را دیدم. خودشان بودند، پرها و کاکل هایشان همان بود. حالشان خوب بود، اما رنگشان کبود بود. اصلا توی خواب، خیلی «کبودتر» شده بودند انگار.

منبع : دل آباد

پیوند: http://delabad.ir/post/755

فرقی نمی کند در فضای حقیقی باشد یا مجازی، پیامک باشد یا کامنت، کلامی باشد یا نوشتاری، تلفنی باشد یا حضوری؛

این را قبل از آنکه ادب سخن بر ما دیکته کند، تقوا حکم می کند که یک فرد مذهبی وقتی روی سخنش با جنس مخالف است باید بداند که فعل ها را همیشه جمع ببندد.

و همیشه خدا یادش باشد که شیطان برای اضافه شدن به گفتگوهای دو نفره، نیازی به دعوتنامه ندارد!

پیوند: http://ababill.ir/?p=293

بوی یاس آمده و رفتن سرما مانده
غم عالم به دل شیعه مولا مانده
این خبر زودتر از عید وزیده در شهر
چند روزی فقط از رفتن زهرا مانده

پاسخ به سوالات شرعی در مورد وضو از رساله امام خمینی(ره)

سئوال: اگر انسان در هنگام وضو شك كند كه مسح را صحیح انجام داده یا نه، دوباره مسح كند وضوی او چه حكمی دارد؟

جواب: جای مسحی كه كشیده خشك كند و مجدداً مسح بكشد اشكالی ندارد. (ر.ک استفتائات امام خمینی(ره), ج1, س39, س52)

سئوال: در رساله آمده كه شستن یك بار دست‌ها و صورت در وضو واجب است، بار دوم مستحب و بار سوم حرام است، منظور از این شستن‌ها چیست؟

جواب: یعنی به قصد وضو یك بار كامل صورت یا دست‌ها را وضو بدهد نه اینكه آب تنها بریزد و یا اینكه بدون قصد وضو دست به صورت و دست‌ها بكشد. .(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج1, س330)

سئوال: در وضو چه قسمت‌هایی از محل وضو باید خشك باشد و تری آن موجب اشكال وضو می‌گردد؟

جواب: جای مسح سر و پاها باید خشك باشد. (ر.ک توضیح المسائل دوازده مرجع ج1, م256)

سئوال: گفته شده هنگام شستن دست‌ها هنگام وضو لابلای انگشتان نیز باید شسته شود، حال اگر كسی به علت ندانستن مسأله دست‌ها را از آرنج تا نوك انگشتان شست ولی لابلای انگشتان را نشست آیا وضوی او اشكال دارد؟ نماز خوانده شده با آن چه حكمی دارد؟

جواب: اگر می‌داند كه آب وضو به لابلای انگشتان هم می‌رسیده است اگرچه دست به آنها نمی‌مالیده، وضو صحیح است، والا وضو باطل و قضای نمازهایی كه با وضوی باطل خوانده شده واجب است. .(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج1, س25)

سئوال: آیا نیت برای وضو واجب است و اگر نماز با وضوی بدون نیت خوانده شود آیا اشكال دارد؟

جواب: بلی ـ نیت برای وضو لازم و واجب است، ولی مگر می‌توان عملی را بدون نیت انجام داد. همین مقدار كه شما تصمیم می‌گیرید كه وضو بگیرید كه با طهارت باشید، نیت است و ذكر نیت به زبان لازم نیست. .(ر.ک تحریر الوسیله امام خمینی(ره), ج 1, ص28 و29, م180)

سئوال: اگر جوهر خودكار بر روی دست كشیده شود به وضو اشكال وارد می‌شود؟ و اگر قیر و مثل آن باشد كه به راحتی پاك نشود، چه حكمی دارد؟

جواب: اگر جوهر خودكار جرم داشته باشد كه مانع رسیدن آب وضو به پوست شود، برای وضو اشكال ایجاد می‌كند و نیز قیر و امثال آن برای وضو باید برطرف شود ـ بلی، اگر در آخر وقت باشد كه فرصت برای پاك كرن ندارد به همان حال وضو بگیرد و احتیاطاً تیمم هم بنماید. .(ر.ک استفتائات جدید امام خمینی(ره) ج1, س41)

منبع : پارسینه