واژه آمين از ريشه «ا ـ م ـ ن» به معناي اعتماد كردن، تصديق نمودن، امين پنداشتن و برطرف شدن ترس و نگراني آمده و در اصطلاح به معناي در خواست اجابت دعا از خداست. برخي واژه‌پژوهان آن را به صورت‌هاي اَمين و آمّين، با تشديد و بدون آن، به كار برده‌اند. روشن نيست كه اين واژه در اصل عربي بوده يا از واژه‌هاي دخيل است. شماري از مفسران آن را واژه‌اي بيگانه و اصل آن را عبري، سرياني يا مُعرّب كلمه «همين» در زبان فارسي دانسته‌اند. در برابر، برخي آن را عربي و اسم فعل به معناي «اجابت كن» يا از اسماي الهي و اصل آن را «يا امين» دانسته‌اند.

آمين گفتن پس از دعا و نيز برخي موارد ديگر، در ميان پيروان شرايع و ملل رايج بوده است. در حديثي آمده كه حضرت ابراهيم(عليه السلام) هنگام دعاي يكي از مؤمنان آمين گفت. نيز نقل شده كه هنگام نفرين‌كردن موسي(عليه السلام) به فرعون، فرشتگان آمين گفتند. آيات 88-89 يونس/10 از نفرين حضرت موسي(عليه السلام) و اجابت دعاي دو نفر سخن گفته است: {رَبَّنَا اطمِس عَلَى أَموَالِهِم وَاشدُد عَلَى قُلُوبِهِم فَلا يُؤمِنُوا حَتَّى يَرَوُا العَذَابَ الألِيمَ * قَالَ قَد أُجِيبَت دَعوَتُكُمَا فَاستَقِيمَا}.

برخي مفسران گفته‌اند كه در اين ماجرا موسي (عليه السلام) دعا كرد و برادرش هارون آمين ‌گفت. اين تفسير در احاديث هم آمده است. پاره‌اي منابع از كاربرد واژه «آمين» به معنايي مشابه مفهوم واژه عربي آن در كتاب مقدس و اناجيل پس از دعا يا نماز يا موارد ديگر گزارش داده‌اند. در حديثي از امام صادق(عليه السلام) آمده كه مسيحيان در نمازشان آمين مي‌گفته‌اند.

از مواردي كه گفتن آمين در متون اسلامي بسيار ترغيب شده، پس از دعاست و از اين روي، فقيهان شيعه و اهل سنت گفتن آن را پس از دعا مستحب شمرده‌اند. به روايتي، پيامبر(صلي الله عليه و اله) پاداش دعا‌كننده و آمين‌گو را يكسان شمرده و در حديثي ديگر، ايشان دعاي مؤمنان را هرگاه گرد هم آيند و برخي دعا كنند و ديگران آمين گويند، مستجاب خوانده است. نيز نقل شده كه آن حضرت به دعا‌كننده‌اي توصيه فرمود كه دعاي خود را به آمين ختم كند.

در ماجراي مباهله با مسيحيان نجران نيز پيامبر اكرم(صلي الله عليه و اله) به حضرت علي(عليه السلام)، حضرت فاطمه (سلام الله عليها) و امام حسن و امام حسين (عليهم السلام) سفارش فرمود كه در پي دعاي او آمين بگويند. در سيره امام صادق(عليه السلام)آمده كه هرگاه اندوهگين مي‌شد، زنان و كودكان را گرد آورده، از آنان مي‌خواست پس از دعاي او آمين بگويند.

بر پايه برخي احاديث، پيامبر(صلي الله عليه و اله) و امامان(عليهم السلام) هنگام دعا‌كردن خود يا ديگران آمين مي‌گفتند. بنابر روايتي، پيامبر(صلي الله عليه و اله) روزي بر منبر چند بار آمين گفت و در جواب پرسش اصحاب، آن را در پاسخ به دعاي جبرئيل دانست. بر پايه حديثي ديگر، پس از آن كه پيامبر اكرم(صلي الله عليه و اله) ستمكاران بر رسول خدا(صلي الله عليه و اله) و حضرت علي(عليه السلام) را نفرين كرد، هم پيامبر(صلي الله عليه و اله) و هم علي(عليه السلام) آمين گفتند.

منبع: حج