سيد رضى، در مقدمه نهج البلاغه، انگيزه و روش خود را در جمع‌‏آورى اين كتاب شريف، چنين بيان مى‌کند: من در سنين جوانى شروع به تأليف كتابى در خصايص ائمه(ع) نمودم كه اخبار و كلمات آن بزرگواران را به صورت گل‌‏چين شده جمع‌‏آورى نمايم؛ زمانى كه خصايص مربوط به امير المؤمنين(ع) را به اتمام رساندم، مشكلاتى پيش آمد كه نتوانستم كتاب را كامل نمايم. در پايان فصول اين كتاب، فصلى در كلمات قصار آن‌حضرت آمده بود، لكن خطبه‏ها و نامه‏هاى مفصل ايشان را ذكر نكرده بودم. چون عده‏اى از دوستان اين فصل از كتاب را ديدند، برايشان بسيار جالب بود، لذا از من درخواست كردند كتابى مستقل پيرامون كلمات گران‌‏بهاى امير مؤمنان(ع)، در موضوعات گوناگون تأليف نمايم؛ من هم كه ديدم چنين گرد‌آورى تاكنون انجام نشده، دست به كار تأليف اين كتاب عظيم شدم… و نام آن‌را نهج البلاغه نهادم.[1]

با توجه به مطالب بیان شده، نهج البلاغه در سه بخش تنظیم شده است:
۱. خطبه‌ها: ۲۴۱ خطبه،
۲. نامه‌ها: ۷۹ نامه،
۳. کلمات قصار(حکمت‌ها): ۴۸۰ کلمه،

______________________________________
[1]. شریف الرضی، محمد بن حسین، نهج البلاغة، صالح، صبحی، ص ۳۴، هجرت، قم، چاپ اول، 1414ق.