در احادیث و روایات منقول از امام رضا(ع) در کتب مختلف توصیه‌های جالبی در مورد طرز تهیه و مصرف گوشت که یکی از منابع غذایی اصلی ماست وجود دارد که مطالعه و عمل کردن به آنها ضامن سلامتی ما خواهد بود.

در روایتی امام رضا (ع) به نقل از پدران بزرگوار خویش به نقل از رسول اکرم (ص) گوشت را بهترین غذا در دنیا معرفی کرده می فرمایند: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (ص)‏ سَیِّدُ طَعَامِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ اللَّحْمُ وَ الْأَرُزُّ ؛ بهترین و بالاترین خوراکی ها چه در دنیا و چه در آخرت گوشت است.(۱)

سهل بن زیاد از محمد بن اسماعیل نقل می کند: یکی از ما، در حضور ابوالحسن الرضا(ع) از گوشت سخن به میان آورد و گفت: هیچ گوشتی گواراتر از گوشت بز نیست. امام رضا(ع) نگاهی به او انداخت و فرمود: اگر خداوند، گوشتی گواراتر از گوشت میش آفریده بود همان را به جای قربانی کردن اسماعیل می فرستاد.

شبیه به همین روایت را با اندکی تفاوت چنین داریم که سعدبن سعد به امام ابوالحسن علیه السلام عرض می کند: خانواده ی من گوشت میش نمی خورند و می گویند: امراض و دردها را تحریک می کند. امام در پاسخ می فرماید: «لو علم الله عزّ و جلّ شیئاً اکرم من الضّأن لفدی به اسماعیل؛ اگر خداوند، چیزی را گرامی تر و بهتر از میش می دانست، آن را به جای اسماعیل علیه السلام قربانی می کرد.»(۲)

یکی از از خوراکی های لذیذ گوشت ماهی است که امرزوه هم مصرف زیادی پیدا کرده . امام رضا (ع) در مورد مصرف این ماده پروتئینی سفارشهای جالب دارند. آن حضرت می فرمایند: مَن خَشِیَ الشَّقیقَةَ وَالشَّوصَةَ ، فَلا یُؤَخِّر أکلَ السَّمَکِ الطَّرِیِّ صَیفاً وشِتاءً؛

هر کس از درد شقیقه و شکم درد مى‏ترسد ، نباید در تابستان و زمستان ، خوردن ماهى تازه را به تأخیر افکند.(۳)

امام رضا علیه‏السلام در دستورالعملی دیگر در مورد ماهی می فرمایند: الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أکلِ السَّمَکِ یورِثُ الفالِجَ ؛غسل کردن با آب سرد پس از خوردن ماهى ، سستْ اندامى در پى مى‏آورد.(۴)

امام رضا(ع) به خدمتکارش فرمود: برای ما گوشت سر و سینه را خریداری کن و از قسمت های پشت خریداری نکن؛ زیرا سر و سینه به چراگاه نزدیکتر و از آفات دورترند.

امام رضا علیه‏السلام در جایی دیگر از مضرات خوردن گوشت خام صحبت به میان آورده و می فرمایند: أکلُ اللَّحمِ النِّیءِ یورِثُ الدّودَ فِی البَطنِ؛خوردن گوشت خام ، در شکم ، کِرم پدید مى‏آورد .(۵)

امام رضا علیه السلام در باره فواید و خواص مفید مصرف گوشت در عیون اخبار الرضا به نقل از امام على علیه‏السلام می فرمایند: ذُکِرَ عِندَ النَّبِیِّ صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم اللَّحمُ وَالشَّحمُ ، فَقالَ : لَیسَ مِنهُما بَضعَةٌ تَقَعُ فِی المَعِدَةِ إلاّ أنبَتَت مَکانَها شِفاءً ، وأخرَجَت مِن مَکانِها داءً ؛ نزد پیامبر صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم از گوشت و پیهْ یاد شد. فرمودند : هیچ پاره‏اى از این دو در معده جاى نمى‏گیرد ، مگر این که در جاى آن ، شفا مى‏روید و بیمارى‏اى از آن جا مى‏رود.(۶)

علی بن سلیمان گفت: نزد امام رضا(ع) مشغول خوردن کله پاچه بودیم که حضرت سویق خواست. گفتم: من سیر شده‌ام.

حضرت فرمود: مقداری کمی از سویق، کله پاچه را هضم می‌کند و دوای آن می‌باشد.

امام رضا علیه‏السلام در بیانی دیگر در باره مداومت به خوردن قلوه و سیرابی می فرمایند: إدمانُ أکلِ کُلَى الغَنَمِ وأجوافِها ، یَعکِسُ المَثانَةَ ؛ عادت داشتن به خوردن قلوه و شکمبه (سیرابى) گوسفند ، مثانه را دیگرگون مى‏کند. (۷)

پانوشتها:

۱. مکارم الأخلاق: ۱۷۸. عیون الأخبار ۲ ر ۳۵.

۲. صحیح الکافی، ج ۳، ص ۱۸۹.

۳. بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴

۴. بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

۵. طبّ الإمام الرضا علیه‏السلام ، صفحه ۲۸ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۱

۶. عیون أخبار الرضا علیه‏السلام ، جلد ۲ ، صفحه ۴۱ ، حدیث ۱۳۰

۷. طبّ الإمام الرضا علیه‏السلام ، صفحه ۶۴ و بحار الأنوار ، جلد ۶۲ ، صفحه