ملاک غیبت این است که خواهر یا برادر مومنش را یاد کند به چیزی که او بدش می آید . یعنی اگر طرف بشنود خوشش نمی آید که پشت سر او این حرف را زدی . در اینجا کاری به قصد طرف نداریم که قصدش غیبت است یا درد دل . من و شما راجع به فردی با هم صحبت کنیم ، بگونه ای که اگر طرف این ادبیات ما را متوجه بشود یعنی حرفهایی که من و شما پشت سرش زدیم ، ناراحت بشود ، به این غیبت می گویند . اگر پشت سر کسی از او تعریف و تمجید می کنیم اشکالی ندارد .

ملاک غیبت این است که طرف نگران بشود . ما نمی توانیم تحت این عنوان که صفتش است ، غیبت نباشد ، درد دل می کنم یا قصد ندارم ، پشت سر کسی حرف بزنیم . اگر پشت سر کسی حرف بزنم و عیب هایش را هم بگویم که این عیب گویی است و این گناه دیگری است . امام می فرمود که از غیبت فاصله بگیرید . چه بسا شخصی چند عنوان گناه کبیره بزرگ را با یک عمل در خودش ثبت می کند . دارد غیبت می کند که گناه غیبت است و علاوه بر آن عیب جویی هم هست که گناه دیگری است . یک حالت های تحقیر و تمسخر هم می تواند در آن باشد . ما که نمی توانیم با غیبت کردن و آبروریزی دیگران درد دل کنیم .

اگر واقعا ما بخواهیم احقاق حقی بکنیم ، اگر در مقام مشاوره هستیم و هیچ کدام از قصدهای آلوده را نداریم . مثلا می گوییم که پدر من این کار را می کند و من نمی خواهم غیبت او را بکنم ، می خواهم راه حل پیدا کنم البته پیش مشاور یا یک فرد امین . اگر درد دل این عنوان را دارد که می خواهیم راه حل پیدا کنیم درست است . ولی اگر بخواهیم با این حرفها خالی بشویم ، این خالی شدن نیست بلکه پر شدن از گناه است و ما دار یم جای دو تا احساس را عوض می کنیم . یک حرکتی است که ما آنرا حس نمی کنیم که سوختن است و خوردن گوشت مرده ی مومن است و بعد احساس می کنیم که آرام گرفته ایم . این یک آرامش دروغین است .

یک قسمت این است که من می خواهم ببینم مجاز هستم که درد دل کنم که مجاز نیستم . یک وقت مادر برای پسر یا دخترش می خواهد درد دل کند و او را گیر می اندازد . مادر باید بداند که این درد دل مجوزی برای گفتن نیست اما فرزندش یا مستمع این غیبت وظیفه اش این است که یک جورهایی در مقام تغییر موضوع بربیاید و فضا را عوض کند . اگر دید که نمی تواند این کار را بکند ، یک جورهایی از طرف دفاع کند و بگوید که او قصدش این نبوده است و موضع را به نصیحت و پند تبدیل کند . ولی اگر بگوید که بله مادر شما درست می گویید و این بلاها را هم سر من آورده است درست نیست .

پاسخ از حجت الاسلام مهندسی