بحث خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها از ابتدای خلقت انسان، به‌صورت علمی و غیرعلمی وجود داشته و از دیرباز از واجبات زندگی بشر محسوب می‌شده است؛ البته دستورات خداوند متعال نیز که از طریق انبیا و ائمه معصومین (ع) به انسان‌ها گوشزد شده، غیر از این موضوع مهم نیست.

تا به امروز نیز خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها به‌عنوان یکی از دغدغه‌های مهم بشر از طرف دانشمندان و متخصصان تغذیه حائز اهمیت بوده است. کتاب اطعمه و اشربه (خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها) مجموعه ای از آیات قرآن کریم و احادیث و روایات نورانی ائمه معصومین (ع) و سخنان گهربار حکمای گرانقدر پیشین و مشتمل بر سه بخش مهم کلیات طبی، فقهی و اخلاقی می‌باشد که هر کدام به بخش‌های مختلف تقسیم می‌گردد.
اکنون فواید برخی از میوه‌ها را به‌عنوان نمونه ذکر می‌کنیم؛

1-کاهو
امام صادق(ع) فرمودند: «بر شما باد کاهو که خون را صاف می کند». پزشکان گفته‌اند: کاهو انواع ویتامین‌ها را دارد و در آن بسیاری از املاح معدنی وجود دارد، مشروط بر این که آن قسمتی را که بیشتر آفتاب دیده بخورند.
دانشمند شیمی‌دان «نیومان» می‌گوید: کاهو از نظر داشتن آهن بسیار غنی است و گلبول‌های قرمز خون را زیاد می‌کند و لذا صورت و لب‌ها را سرخ می‌نماید و اعصاب را آرامش می‌بخشد و خواب آور است و چشم را شفاف می‌کند و به رنگ مو می‌افزاید که همه این‌ها از اثرات تصفیه خون است.
می‌گویند: درکاهو ویتامین‌های ای- ب- ث می‌باشد و در آن ید و کلیسم و مواد قندی و چربی نیز وجود دارد و اگر خوب جویده شود به هضم غذا کمک می کند.

2- کاسنی
امام صادق(ع) فرمودند: «چه سبزی خوبی است کاسنی» و نیز فرمودند: «بر تو باد کاسنی که نطفه را زیاد و فرزند را زیبا می‌کند» و فرمودند: «هر کس شب را صبح کند در حالی که در شکم او هفت برگ کاسنی است، آن شب را از قولنج در امان خواهد بود».
پزشکان گفته‌اند: کاسنی برای ضعف اعصاب و ضعف بینایی و فاسد شدن خون مفید است و بدن را پس از ضعف و لاغری تقویت می‌کند و قلب و کبد را فعال می‌سازد و رحم زنان را تمیز می‌کند و تب را برطرف می‌سازد.
درباره این سخن امام که فرمودند: نطفه را زیاد و فرزند را زیبا می‌کند، تأمل کن که در آن دو خاصیت برای کاسنی ذکر شده و این دو خاصیت حاصل نمی‌شود مگر پس از تعدیل رحم و پاکی آن و پس از تقویت قلب واعصاب و پس از آن که بدن قوت بگیرد؛ گویا که امام همه این منافع را با گفتن آن جمله در نظر داشته است.

تا اینجا به این مقدار اندک از گفته‌های امام صادق(ع) درباره خواص و منافع میوه‌ها و سبزی‌ها اکتفا می‌کنیم این نمونه‌ها نشانگر علم سرشار ایشان و گستردگی شناخت آن بزرگوار از علم طب است. اگر می خواستیم تمام آنچه را که از گفته‌های امام دست یافته‌ایم در اینجا بیان کنیم، این مختصر گنجایش آن را نداشت.

از این گذشته یک فرد محقق وقتی به کتاب «خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها (اطعمه و اشربه) در فقه اهل بیت(ع)» مراجعه کند و در آن دقت به عمل آورد و در آداب خوردن و آشامیدن چه پیش از آنها و چه بعد از آنها و چه همزمان با آنها و نیز در سخنانی که در بین وقت آنها و تفصیلاتی که درباره گوشت‌ها و حبوبات و میوه‌ها و شیرها و روغن‌ها و غیر آنها وارد شده، دقت کند علم فروانی خواهد یافت و به بحث‌های با ارزشی در طب و بهداشت خواهد رسید و اعتراف خواهد کرد که امام صادق(ع) پیشوای متخصصان علم طب علاوه بر علم شرایع و ادیان است.

منبع: دانشجو