نگاهی بر حوزه علمیه و شاگردان امام کاظم(ع)
پس از شهادت امام صادق(ع)، امام کاظم(ع) شاگردان برجسته پدر را به گرد خود جمع کرد و با عنایت مخصوص به آنها، در حفظ آنها و پاسداری از دانشگاه جعفری تلاش فراوان کرد و با مناظرات خود با دانشمندان بزرگ معروف اهل تسنن، خلفا و دیگران، همه را تحتالشعاع آگاهی خود در آورد، شاگردان تربیت شدهاش مانند: صفوان، بهلول، یونس بن عبدالرحمن، محمد بن ابیعمیر و … نیز هر کدام استوانههایی برای حفظ حوزه تشیع بودند، با اینکه از نظر سیاسی در سختترین شرایط بودند با همت والای خود به پاسداری از دانشگاه جعفری پرداختند و در پیرامون شمع وجود پر برکت امام کاظم (ع) بر رونق آن دانشگاه افزودند.
محدث قمی میگوید: در دست ما کتاب “مسائل علی بن جعفر” موجود است، که مجموعهای از سوالات علی بن جعفر است که از برادرش امام کاظم (ع) پرسیده و پاسخهای آن حضرت میباشد، فقهای ما در استنباط احکام، به این کتاب مراجعه میکنند، علامه مجلسی این کتاب را در جلد چهارم بحارالانوار (چاپ قدیم) “و جلد دهم بحار، صفحه 249 به بعد، چاپ جدید” آورده است.
هشام بن حکم: یکی از شاگردان برجسته امام صادق (ع) بود، که پس از شهادت آن حضرت، به امام کاظم پیوست و از محضر او بهرههای فراوان جست و با مناظرات و استدلالهای قاطع و خللناپذیرش از حریم ولایت، تلاش و کوشش بسیار کرد.
امام کاظم (ع) درباره عقل و خرد و آثار آن، مطالب عمیق و بلند معنی بر اساس آیات قرآن، به هشام آموخت که از سی فراز تشکیل میشود، که براستی مجموعه عظیم فرهنگی و گنجینه ژرف فکری اسلام است.
امام کاظم (ع) در آغاز هر فراز، به او میفرماید: یا هشام (ای هشام).
در یکی از آن فرازها چنین آمده:
“ای هشام، برای هر چیزی راهنمایی هست، راهنمای عقل، اندیشیدن است و راهنمای اندیشیدن، خاموشی است و برای هر چیزی مرکبی است و مرکب عقل، تواضع و فروتنی است، برای نادانی تو همین بس که کاری انجام دهی که از آن نهی شدهای.”