بعضى گفته اند: كربلا مشتق از كَربَله، بفتح كاف و باء موحده بر وزن عنفله، به معنى رخوت و نرمى است. يقال به كربله(اى رخوة فى قدميه ) بخاطر آنكه خاك كربلا نرم بود. و يا از كربلا است به معنى(الخالص الزّكى يقال كَربَل الحِنطَة اِذا انفّاها فسميت بذلك لان ارضها خالصة طيَّبه) و يا از كربل بر وزن جعفر است. و كربل نام علفى است كه بسيار سرخ و برّاق مى باشد زيرا كه از آن علف در آن سرزمين بسيار بود.

البته كربلا مركب است از دو كلمه كرب و بلا و بخاطر كثرت استعمال كربلا شده است. زيرا كه روايت مى باشد كه بهترين اولاد پيغمبران در آنجا به شهادت ميرسند و سر انور اكثر ايشان را در آن زمين با لب تشنه بريدند و ملائكه ها هزار سال قبل از شهادت سيّدالشهداء عليه آلاف التحيّة و الثناء آن مكان شريف را زيارت ميكردند.
و قد قتل فيها قبل الحسين عليه السلام مائة نبىّ و مائة سبط و انّها تزفّ الى الجنة بطينها و شجرها و جميع ما فيها كما تزفّ العروس ‍ الى ازواجها.

ترجمه: و قبل از امام حسين عليه السلام صد پيغمبر و صد نفر فرزند پيغمبر كشته شدند، در آنجا و آنها ميروند بسوى بهشت و آنچه در بهشت است مانند آنكه عروس بسوى زوجش ميرود و جمعى از پيامبران به آنمكان عبور نمودند و متذكّر مصيبت فرزند پيامبر آخرالزمان شده و بر هر يكى از آنها در قسمتى كرب وبلا وارد شده است.

باز آمده است که اين نام از ترکيب کرب و ال ساخته شده است، يعني حرم الله، يا مقدس الله، کرب در لغت سامي به معناي قرب در عربي است کرب: قرب اگر ال هم به معنا يالله باشد، کربلا به معناي محلي است که نزد خدا، مقدس و مقرب است، يا حرم خدا است.
عده اي آن را ترکيب يافته از کور بابل دانسته اند؛ يعني مجموعه اي از آبادي ها و روستاهاي بابل. موقعيتي که کربلا در آن قرار دارد، در بين النهرين است. اين منطقه در گذشته هاي دور، مهد حوادث و احيانا تمدنها بوده است و بخشهاي گوناگوني از اين ناحيه، نامهاي مختلف داشته است. کربلا ،کور بابل ،نينوا ،غاضريه ،کربله ،نواويس ،حير ،طفّ ،شفيه ،عقر ،نهر علقمي ،عمورا ،ماريه و… که بعضي از اينها نام روستاها و آبادي هايي در اين منطقه وسيع بوده است.

منبع: بحرالمصائب ص 351، موسوعة العتبات المقدسه‏»،ج 8،ص 9 به بعد.، داستانهايى از زمين كربلا، فرهنگ عاشورا جواد محدثی.

منبع: حوزه