«إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَ هُدًي لِّلْعَالَمِينَ» نخستين خانه‏اي كه براي مردمان نهاده شد، آن است كه در بكه [بنا شده‏] است و مبارك و رهنماي جهانيان است‏.

وجه نام گذاري مكه چيست؟

درباره مكه مكرمه روايتي است كه صدوق در علل الشرايع (كه كتابي حديثي است و فلسفه شرايع را از منظرهاي مختلف مطرح كرده) نقل كرده و راوي از امام صادق (ع) مي‌پرسد چرا به مكه، مكه مي‌گويند: امام صادق مي‌فرمايند نام اصلي مكه، بكه بود.
راوي مي‌پرسد چرا بكه نام گذاري شده بود و چرا به مكه تغيير نام يافت.

امام صادق مي‌فرمايند زيرا اين سرزمين با بكاء و اشك بنيان شده و آدم صفي الله، بعد از هبوط در اين سرزمين، بسيار در آن گريسته است و يكي از بكائين تاريخ، آدم صفي الله بوده است. اينجا سرزميني است كه حضرت ابراهيم (ع)، بعد از عمري انتظار فرزند، وقتي خدا اسماعيل(ع) را به او داد، به فرمان خدا، همسر و فرزندش را در آن قرار مي‌دهد و هم حضرت ابراهيم(ع) هم هاجر و هم حضرت اسماعيل (ع) در اينجا بسيار گريستند. اشك جزئي از فلسفه وجودي اين سرزمين است.

در دوره اسلامي هم در اينجا ناله‌هاي ياسر، ناله‌هاي گرسنگان شعب ابيطالب (۳ سال محاصره اقتصادي) حادث شد و در نهايت هم مي‌فرمايند، براي اينكه هر كس به اينجا مي‌رسد اشكش در مي‌آيد و تجربه حج هم براي افراد اين را ثابت مي‌كند. به اين دليل اين سرزمين بكه نام گذاري شده است. (البته در باب چرايي اين نام گذاري روايت‌هاي مختلفي وجود دارند و يكي از وجوه نام گذاري همين روايتي است كه نقل شد.)

راوي مي‌پرسد چرا بكه، به مكه تغيير نام يافت؟ و امام صادق مي‌فرمايد كه اين سرزمين بعد از مدتي مبدل به بتخانه شد و در دوران جاهليت بت‌پرستي در اينجا پاي گرفت. ۳۶۰ بت در اينجا وارد شد به علاوه ۵ بت خاص و بنابراين به تعداد روزهاي سال در اينجا بت وارد شد و مشركان هم براي خدايان دروغين، مناسك و آدابي داشتند. خداوند هم در قرآن در آيه ۳۵ سوره انفال مي‌فرمايد: «وَمَا كَانَ صَلاَتُهُمْ عِندَ الْبَيْتِ إِلاَّ مُكَاء وَتَصْدِيَةً» يعني نماز و نيايش اقوام جاهلي در خانه خدا نبود جز سوت كشيدن و كف زدن. مشركان عبوديت به بت‌هايشان را به اين شكل اظهار مي‌كردند و از آنجا كه اين مراسم هميشگي بود، صداي سوت و كف از آنجا بسيار شنيده مي‌شد و بر همين اساس بكه به مكه (سرزمين مكاء) تغيير نام يافت؛

منبع:حج