ذكر خدا، از یاد بردن هستی محدود خویش در رهگذر یاد اسمای الهی است و تداوم و استمرار آن زنگار گناهان را از روی دل می زداید؛ زیرا غفلت و فراموشی حق تعالی ، ساحت دل را مكدّر می كند.ذكر خداوند آثار و ثمرات اعجاب آور و باشكوهی دارد.

یکی از بهترین اذکار ذکر تسبیح (سبحان الله) است که احادیث مختلفی وجود دارند که برای گفتن ذکر «سبحان الله» به تنهایی ثواب‌هایی قرار داده شده است:
1. پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر که صد مرتبه سُبحانَ‏ اللَّه‏ بگوید، بهتر است از راندن صد شتر [که با خود به حج برد تا آنها را از براى خدا قربانی کند]».[1]

2. مردی از امام علی(علیه السلام) پرسید، اى ابو الحسن! تفسیر «سُبْحانَ‏ اللَّهِ‏» چیست؟ آن حضرت فرمود: «بزرگ‌داشتن عزّت و شکوه خداوند، بزرگ و پاک دانستن او از هر آلایشى که مشرکین به ساحت مقدّسش نسبت دهند، لذا هر وقت بنده‏اى این کلمه را بگوید همه فرشتگان‏ براى او طلب رحمت نمایند».[2]

3. امام باقر(علیه السلام) فرمود: «هر کس در مسجد خیف در منا صد مرتبه سبحان‏ اللَّه‏ بگوید خداوند تعالى ثواب آزاد کردن یک بنده، در نامه عمل او بنویسد».[3]

4. امام باقر(علیه السلام) به نقل از رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمود: «هر کس که سبحان‏ اللَّه‏ بگوید، خداوند درختى در بهشت برایش مى ‏کارد».[4]

5. یونس بن یعقوب نقل مى ‏کند که به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: آیا کسى که صد بار ذکر «سبحان اللَّه» را بگوید در زُمره کسانى است که، «ذکر و یاد خدا را بسیار کنند؟!»[5] فرمود: «بلى».[6]

پاداش گوینده سبحان الله
امام صادق (علیه السلام) از پدر و جد بزرگوارش حضرت امام (علیه السلام) روایت مى كند: نبى اكرم (صلی الله علیه و آله) در پاسخ مسائلى كه مردى یهودى از آن حضرت پرسیده بود، ضمن حدیث طویلى فرمود: آن گاه كه بنده سبحان الله بگوید، آنچه پایین تر از عرش خداست با او سبحان الله مى گویند و به گوینده ده برابر پاداش آنها داده مى شود و چون الحمدلله گوید، خداوند نعمت دنیا را به او كرامت كند تا نعمتهاى آخرت را ببیند، و آن سخنى است كه بهشتیان هنگام ورود به بهشت مى گویند و همه سخنها در دنیا قطع مى شود به جز الحمدلله كه قطع نمى گردد و آیه كریمه (احزاب ، 44): درود بهشتیان در روزى كه به دریافت و دیدار پاداش خدا نایل مى شوند، سلام است به همین حقیقت اشارت دارد.(7)

پاداش در بهشت
رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر كس كه سبحان الله العظیم و بحمده بگوید درخت خرمایى براى وى در بهشت كاشته مى شود.(8)

مردی از امام علی(علیه السلام) پرسید، اى ابو الحسن! تفسیر «سُبْحانَ‏ اللَّهِ‏» چیست؟ آن حضرت فرمود: «بزرگ‌داشتن عزّت و شکوه خداوند، بزرگ و پاک دانستن او از هر آلایشى که مشرکین به ساحت مقدّسش نسبت دهند، لذا هر وقت بنده‏اى این کلمه را بگوید همه فرشتگان‏ براى او طلب رحمت نمایند»

ترازوى اعمال
امیرالمۆمنین على(علیه‌السلام) مى‌فرماید: تسبیح و سبحان الله گفتن یک نیمه از ترازوى اعمال را پر كرده و الحمدلله گفتن ترازوى اعمال را سرشار مى‌سازد و الله اكبر گفتن فاصله میان آسمان و زمین را پر مى‌كند.(9)

ذكر پیامبر (صلی الله علیه و آله) قبل از رحلت
عایشه گفت: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پیش از رحلت این ذكر را بسیار مى فرمود: (خدایا) تو را تسبیح مى كنم و به ستایش و حمد تو مشغولم ، از تو آمرزش‍ مى طلبم و توبه مى كنم .(10)

پی نوشت ها:
[1]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، آخوندى، محمد، ج 2، ص 505، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق.
[2]. شیخ صدوق، معانی الأخبار، محقق و مصحح: غفارى، على اکبر، ص 9 - 10، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ اول، 1403ق.
[3]. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج 5، ص 269 - 270، مۆسسة آل البیت(علیه السلام)، قم، چاپ اول، 1409ق.
[4]. شیخ صدوق، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 11، دار الشریف الرضی للنشر، قم، چاپ دوم، 1406ق.
[5]. «ذَکرَ اللَّهَ کثِیراً»؛ احزاب، 21.
[6]. ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 12.
[7]تفسیر المیزان ، ج 10، ص 17.
[8]- كنز العمال ، ج 1، ص 459.
[9]- مكارم الاخلاق ، ص 309.
[10]- صحیح مسلم ، ج 1، ص 351.
منبع: جام نیوز

دریافت فایل

شاید جواب های بسیاری برای این سوال دیده باشید، اما هیچ کدام از آنها برای شما قابل قبول نبوده باشد! شما دوست ندارید به شما بگویند: شاید خدا صلاح تو را می خواسته و دعایت را مستجاب نکرده یا شاید خدا دوست دارد صدای تو را مدام بشنود و برای همین استجابت دعایت را تاخیر می اندازد یا … .

پس این گونه جواب ها فایده ای نخواهند داشت. چون این گونه جوابها معیاری متفاوت با معیار مد نظر شما دارد. شاید تنها معیاری که مد نظر شماست، همان خواسته و آرزویتان است که در دعا آن را ابراز می کنید! و هر جوابی که ارائه شود، هرگز نباید با آن خواسته شما منافات داشته باشد. و تنها به دنبال راههای مختلف هستید که شاید شما را به خواسته تان برساند. و شاید چون دست خود را از همه کجا کوتاه می بینید، به خدا روی آورده اید که قرآن می فرماید طبع انسان چنین است که با ناامیدی از اسباب طبیعی، از روزمرگی ها و دلبستگی های مادی جدا شده و به خدا روی می آورد، و زمان خداگرایی او نیز تنها به میزان برآورده شدن خواسته اش است:

«وَ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُونَ إِلاَّ إِیَّاهُ فَلَمَّا نَجَّاكُمْ إِلَى الْبَرِّ أَعْرَضْتُمْ[اسراء/67] چون در دریا شما را گزند رسد، همه آنهایى كه مى ‏پرستید از نظرتان محو شوند، مگر او. و چون شما را به ساحل نجات برساند از او رویگردان شوید.»

این ها در حالی است که معیار ما هر چه باشد، در نهایت حقیقت و واقعیات خود را به ما تحمیل می کند! می توانیم کمی در اطراف خود بنگریم و گذشته خود و دیگران را بررسی کنیم. به راستی انسان در زندگی خود چه میزان تجربه ناکامی دارد؟ چقدر از خواسته هایش برآورده نشده و حسرت به دلش مانده است. و این واقعیتی است که قرآن نیز آن را گوشزد کرده است که زندگی انسان پر از رنج هاست!

«لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ فی‏ كَبَدٍ[بلد/4] كه ما انسان را در رنج آفریدیم (و زندگى او پر از رنجهاست)

پس بهتر است از ابتدا معیار خود را واقعیات قرار دهیم! اگر حقانیت دین برایمان اثبات شده، نباید با عدم دسترسی به خواسته هایمان به این حقیقت پشت کنیم. بلکه باید با نگاه صحیح و درک حقیقت زندگی مادی، و در پیش بودن زندگی واقعی، خواسته های خود را ارتقاء بخشیم و به جای دلبستن به دنیای زودگذر و اصل قرار دادن خواسته های مادی، خود را برای زندگی اصلی آماده سازیم:

«وَ ما هذِهِ الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ لَهْوٌ وَ لَعِبٌ وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوانُ لَوْ كانُوا یَعْلَمُونَ[عنبکوت/64] این زندگى دنیا چیزى جز سرگرمى و بازى نیست و زندگى واقعى سراى آخرت است، اگر مى ‏دانستند!»

و در نظر داشته باشیم که بندگان خدا، در کنار اهمیت دادن به دعا، صفت رضا را در کنار آن دارند. یعنی هر چه خدا بخواهد، به همان راضی هستند و مستجاب شدن یا نشدن دعایشان در ایمانشان اثری ندارد.

آنان که نگاهی واقعی دارند، هرگز بین عدم استجابت دعایشان و ایمان منافاتی نمی بینند. چرا که حتی اگر ما تمام شرایط استجابت دعا را داشته باشیم، به این گفتار خداوند ایمان داریم که تشخیص ما ممکن است غلط باشد و امری مضر را نیک فهمیده باشیم:

«عَسى‏ أَنْ تَكْرَهُوا شَیْئاً وَ هُوَ خَیْرٌ لَكُمْ وَ عَسى‏ أَنْ تُحِبُّوا شَیْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ[بقره/216] چه بسا چیزى را خوش نداشته باشید، حال آن كه خیرِ شما در آن است. و یا چیزى را دوست داشته باشید، حال آنكه شرِّ شما در آن است. و خدا مى ‏داند، و شما نمى ‏دانید.»


چه برسد به اینکه اکثر ما، شرایط استجابت دعا را نداریم! مثل اینکه به دلیل آلودگی به گناهان، حق ماست که خدای متعال دعایمان را مستجاب نکند. و او فرموده که پایبندی ما به عهد (مثل عهد بندگی آیه 172 سوره اعراف) سبب لازم بودن عهد خداوند (مثل وعده استجابت ) می شود:

«وَ أَوْفُوا بِعَهْدی أُوفِ بِعَهْدِكُمْ[بقره/40] و به پیمانى كه با من بسته ‏اید وفا كنید، تا من نیز به پیمان شما (مثل استجابت دعا آیه 60 سوره غافر) وفا كنم.»

منبع: جام نیوز

بررسی منابع اسلامی نشان می‌دهد که «گذشت» یکی از اصول اساسی در برخورد با لغزش افراد است.

به گزارش سرویس دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، قرآن کریم، حتی در همان آیاتی که کیفر و مجازات را برای مجرمان و گناهکاران تشریع می‌کند و مؤمنان را از خطر و زیان آنان برحذر می‌دارد، گذشت و چشم پوشی از خطایشان را نیز به عنوان یک ارزش برتر مطرح می‌سازد.

امام رضا(ع)- درباره آیه «پس با گذشتی نیکو گذشت کن …» مقصود آیه را، گذشتِ بدون کیفر دادن و نکوهش و سرزنش عنوان می‌کنند1″.

امام علی(ع) همچنین گذشت را زکات پیروزی توصیف کرده‌اند2″.

پیامبر خدا(ص) در پاسخ به این سوال که گذشت کردن چه ثمراتی دارد؟ فرمودند: “بر شما باد به گذشت؛ زیرا که گذشت جز بر عزّت بنده نمی‏‌افزاید. پس از یکدیگر گذشت کنید، تا خداوند شما را عزّت بخشد3″.

ایشان می‌فرمایند: “هر که پُرگذشت باشد، عمرش دراز شود4″.

رسول مکرم اسلام(ص)همچنین تاکید می‌فرمایند: “از لغزش‌های خطاکاران درگذرید، تا بدین‏ سبب خداوند شما را از مقدّرات ناگوار نگه دارد5″ .

آن حضرت نیز فرمودند: “هر کس در زمانی که قدرت (بر انتقام) دارد گذشت کند، خداوند در روز دشواری از او گذشت کند6″.

البته مضامین بخشی از روایات و احادیث معصومین(ع) حاکی از عقوبت افرادی است که شایسته عقوبت هستند لذا امام زین العابدین(ع) در رساله حقوق خود می‌فرماید: “حق کسی که به تو بدی کرده،‌ آن است که از او بگذری، ولی اگر عفو او را مضر دانستی، می‌توانی او را عقوبت کنی7″.

در سخن دیگری امام علی(ع)کسی را که از روی علم و اطّلاع مرتکب جرمی شده، شایسته عفو ندانسته، می‌فرماید: ” آن که با بصیرت بر زشتی گناه، آن را مرتکب می‌شود، سزاوار عفو نیست8″.

منابع روایات:

1- أعلام‌الدین: 307 منتخب میزان الحکمة: 388

2- نهج البلاغة: الحکمة 211 منتخب میزان الحکمة: 388

3- الکافی: 2 / 108 / 5 منتخب میزان الحکمة: 386

4- أعلام الدین: 315 منتخب میزان الحکمة: 388

5- تنبیه الخواطر: 2 / 120 منتخب میزان الحکمة: 388

6- کنز العمّال: 7007 منتخب میزان الحکمة: 388

7- بحارالانوار، ج 77، ص 419

8- شرح غررالحکم، ج 1، ص 391